انواع ناتوانی های یادگیری

ناتوانی های یادگیری غالبا بواسطه مهارت های تحصیل محور طبقه بندی می شوند. اگر کودکتان به مدرسه می رود، واضح ترین انواع اختلالات یادگیری معمولا خواندن، نوشتن، و محاسبه کردن هستند.

ناتوانیهای یادگیری در خواندن (خوانش پریشی)

دو دسته ناتوانی یادگیریِ خواندن وجود دارند. مشکلات خواندن اساسی وقتی رخ می دهند که در فهم رابطه ی بین صداها، حروف و کلمات مشکل وجود دارد. مشکل درک مطلب در خواندن وقتی رخ می دهد که در فهمیدن معنی کلمات، عبارات، و پاراگرافها نوعی ناتوانی وجود داشته باشد.

علایم مشکلات خواندن شامل موارد زیر هستند:

تشخیص حرف و کلمه
فهمیدن کلمات و معانی
سریع و سلیس خواندن
مهارتهای کلی مربوط به لغات

برای طالعه بیشتر در زمینه ناتوانی های یادگیری: نشانه های اختلالات و ناتوانی های یادگیری

ناتوانیهای یادگیری در محاسبات (محاسبه پریشی)

ناتوانی های یادگیری در حساب کردن، بطرز بسیار زیادی، بسته به دیگر نقاط ضعف و قوت کودک، تغییر می یابد. توانایی کودک برای انجام محاسبه، به طور متغیری، تحت تاثیر ناتوانی در یادگیری یک زبان، یا اختلال بصری یا مشکل در ثانیه شماری، حافظه یا نظم و ترتیب دادن، قرار خواهد گرفت.

کودک دچار اختلال یادگیری محاسبات پایه ممکن است با به خاطر سپاری و ترتیب اعداد، علایم ریاضی، و حقایق ریاضی (مثل ۵+۵=۱۰) مشکل داشته باشد. کودکان دچار این اختلال همچنین ممکن است با برشمردن قواعد (از قبیل دوتا دوتا شمردن یا پنج تا پنج تا شمردن) یا گفتن زمان مشکل داشته باشند.

ناتوانیهای یادگیری در نوشتن (نوشتار پریشی)

اختلال یادگیری در نوشتن میتواند شامل عمل فیزیکیِ نوشتن یا عمل روانیِ درک و ترکیب اطلاعات باشد. اختلال نوشتن پایه به مشکل فیزیکی تشکیل کلمات و حروف اشاره دارد. ناتوانی نوشتاریِ بیانی به مشکل برای سامان دادن افکار روی کاغذ اشاره دارد.

نشانه های ناتوانی یادگیری زبان نوشتاری حول عمل نوشتن میچرخد. آنها شامل موارد زیرند:

آراستگی و مرتب بودن نوشته
رونویسی درست حروف و کلمات
هجی کردن مرتب
به هم پیوستگی و ترتیب نوشته

دیگر انواع ناتوانیها و اختلالات یادگیری

خواندن، نوشتن، و حساب کردن، تنها مهارت هایی نیستند که تحت اختلالات یادگیری صدمه میبینند. انواع دیگر ناتوانی های یادگیری، شامل مشکلات مهارتی حرکتی (حرکت و هماهنگی)، فهم زبان تکلمی، تشخیص بین صداها، و تفسیر اطلاعات بصری می باشند.

ناتوانیهای یادگیری در مهارتهای حرکتی (کنش پریشی)

مشکل حرکتی اشاره به مشکلات حرکت و جابجایی و هماهنگی دارد، چه مهارتهای حرکتی ظریف مثل بریدن و نوشتن باشد، و چه مهارتهای حرکتی درشت مثل دویدن و پریدن. اغلب اوقات به ناتوانی حرکتی به عنوان فعالیت “خروجی” اشاره میشود به این معنی که به خروجیِ اطلاعات مغز ربط دارد. برای دویدن، پریدن، نوشتن یا بریدن چیزی، مغز بایستی برای تکمیل فعالیت خود بتواند با اندام های ضروری ارتباط برقرار کند.

علایمی که احتمالا کودک شما ناتوانی هماهنگی حرکتی داشته باشد شامل مشکلات در توانایی فیزیکی است که نیازمند هماهنگی بین دست و چشم است، مثل راندن قلم روی کاغذ یا بستن دکمه های پیراهن.

ناتوانیهای یادگیری در زبان (زبان پریشی/آفازیا)

ناتوانیهای یادگیری زبانی و ارتباطی با توانایی فهم یا تولید کردن زبان محاوره سر و کار دارد. زبان هم به عنوان یک فعالیت خروجی در نظر گرفته شده است زیرا نیازمند سامان دادن افکار در مغز و گردآوری واژگان صحیح است تا چیزی را شفاها توضیح دهد یا با شخص دیگری وارد مکالمه شود.

علایم اختلال یادگیری پایه ی زبانی شامل مشکل در مهارت های شفاهی زبان، از قبیل توانایی بازگویی یک داستان و سلیسیِ سخنگویی می باشد، درست مثل توانایی فهم معنای لغات، یا قسمتهایی از گفته ی شخص، یا جهت ها و غیره.

مشکلات پردازش شنوایی و بینایی: اهمیت گوشها و چشمها

چشم و گوش، ابزار اولیهی دریافت اطلاعات برای مغز هستند، فرایندی که غالبا “ورودی” خوانده میشود. اگر چشم و گوش، هیچ یک به درستی کار نکنند، یادگیری میتواند آسیب ببیند.

اختلال پردازش شنوایی – متخصصین ممکن است به توانایی شنیدن، “مهارتهای پردازش شنوایی” یا “زبان دریافتی” بگویند. توانایی شنیدن چیزها، به راستی که عموما روی توانایی خواندن، نوشتن و تلفظ کردن تاثیر دارد. ناتوایی در تشخیص تفاوت ظریف صداها، یا شنیدن صداها در یک سرعت نادرست، شنیدنِ لغات خروجی و فهم مفاهیم اصلی خواندن و نوشتن را دشوار می سازد.

اختلال پردازش بصری – مشکلات درک بصری شامل متوجه نشدن تفاوت های ظریف در اشکال، سر و ته کردن حروف و ارقام، پریدن از روی کلمات، نفهمیدن عمق یا فاصله، یا داشتن مشکلات هماهنگی دست و چشم است. متخصصین شاید کار چشم را به عنوان “پردازش بصری” قلمداد کنند. ادراک بصری می تواند روی مهارتهای حرکتی ظریف و درشت، درک خواندن، و حساب کردن اثر بگذارد.

انواع متداول ناتوانیهای یادگیری

خوانش پریشی – مشکل خواندن

مشکلات خواندن، نوشتن، تلفظ کردن و صحبت کردن

محاسبه پریشی – مشکل حساب کردن

مشکلات انجام مسائل ریاضی، ادراک زمانی، بکار بردن پول

نوشتار پریشی – مشکل نوشتاری

مشکلات دستخط، تلفظ کردن، سر و سامان دادن معناها

کنش پریشی (اختلال یکپارچگی حسی) – مشکل در مهارتهای حرکتی ظریف

مشکلات هماهنگی دست و چشم، تعادل، چالاکی دست

زبان پریشی/ آفازیا – مشکل زبانی

مشکلات فهم زبان محاوره، درک مطلب ضعیف در خواندن

اختلال پردازش شنوایی – مشکل شنیدنِ تفاوت بین صداها

مشکلات خواندن، درک مطلب، زبان

اختلال پردازش بصری – مشکل تفسیر اطلاعات دیداری

مشکلات خواندن، حساب کردن، جداول، فرمولها، تصاویر

دیگر اختلالاتی که یادگیری را مشکل میسازند

مشکلات موجود در مدرسه همواره از ناتوانی یادگیری ریشه نمیگیرند. اضطراب، افسردگی، رویدادهای استرس زا، آسیب هیجانی، و سایر شرایطی که روی تمرکز تاثیر میگذارند، یادگیری را با چالش مواجه می سازند. به علاوه بیشتر اوقات، ADHD و اوتیسم با ناتوانی های یادگیری هم زمان رخ می دهند یا با آن اشتباه گرفته می شوند.

ADHD – اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) را با اینکه نبایست ناتوانی یادگیری در نظر گرفت، مشخصا می تواند موجب برهم زدن یادگیری شود. کودکان دچار این اختلال اغلب چنین مشکلاتی دارند: نشستن به طور مداوم در یکجا، متمرکز ماندن، دنبال کردن دستورالعمله ا، منظم و مرتب بودن، و کامل کردن تکالیف خانه.

اوتیسم – تسلط دشوار بر مهارت های خاص آکادمیکی می تواند ناشی از اختلالات فراگیر رشدی از قبیل اوتیسم (یا در خود ماندگی) و سندروم آسپرگر باشد. کودکان مبتلا به طیف اوتیسم ممکن است در برقراری رابطه با دیگران، خوانش زبان بدن، یادگیری مهارتهای اصلی، دوستیابی، و برقراری تماس چشمی مشکل داشته باشند.

برای مطالعه بیشتر: تغییرات مغزی مشترک بین کودکان اوتیسم، بیش فعال و اختلال وسواس

چشم اندازی امیدبخش برای ناتوانیهای ذهنی: مغز قادر است تغییر کند

علم در فهم اعمال درونیِ مغز گامهای بزرگی برداشته است، و کشف مهمی که برای اختلالات و ناتوانیهای یادگیری امیدوار کننده است، نورورپلاستیسیته یا انعطاف پذیری عصبی خوانده شده است. نوروپلاستیسیته به طبیعت مغز، یعنی توانایی مادامالعمر او برای تغییر اشاره دارد. در سراسر حیات، مغز می تواند ارتباطات جدیدی تشکیل بدهد و در پاسخ به تجارب و یادگیری، سلول های مغزی تازه تولید کند.

این شناخت علمی، منجر به بنیان شکنیِ معالجات جدید برای ناتوانی های یادگیری شده است که نسبت به توانایی مغز برای تغییر یافتن، مزیت دارد. برنامه های ابتکاری همچون برنامه‌ی آرواسمیتاز تمرینهای استراتژیک مغزی استفاده می کند تا نواحیِ شناختیِ ضعیف را بشناسد و تقویت کند. برای مثال، برای کودکانی که در تشخیص بین صداهای متمایز در یک لغت، مشکل دارند، برنامه های جدید مبتنی بر کامپیوتر وجود دارند که صداها را تا حدی که این کودکان بتوانند آنها را بفهمند کند میکند و تدریجا سرعت فهم آنها را بالا می برد.

این کشف در مورد نوروپلاستیسیته، نقطهی امیدی برای تمام دانش آموزانی شده است که اختلال یادگیری دارند، و متعاقبا پژوهش مذکور به معالجات بیشتری منجر خواهد شد که علل واقعیِ ناتوانی های یادگیری را هدف میگیرند، به جای اینکه خیلی راحت از استراتژی هایِ جبران ضعف کپی برداری کند.

منبع:فارس پاتوق