تشخیص تیزهوشی (استعداد) کودک
این مقاله با این هدف نوشته شده تا به شما والدین کمک کند، به شکل اولیه خودتان به زمینه ای که کودکتان در آن توانمند تر است پی ببرید. اما قبل از آن لازم است بدانید که طبق کدام نظریه در حال بررسی توانمندیهای کودکتان هستیم.سپس پرسشنامه ای ارائه شده که با پاسخگویی به آن می توانید زمینه تیزهوشی کودک را به شکل اولیه مشخص کنید. در ادامه برای هر یک از تیزهوشی ها مشاغل و فعالیت های لذت بخش معین شده است. امید است مقاله حاضر بتواند موثر واقع شود.
در مورد هوش تصورات متفاوتی بین افراد، وجود دارد، برای مثال عده ای می اندیشند که هوش از ابتدای تولد تا زمان مرگ ثابت و یکسان است و عده ای دیگر معتقد هستند فقط یک هوش وجود دارد، اما نظریه پردازی به نام گاردنر نظریه اش هشت نوع هوش معرفی می کند، که عبارتند از:
- هوش زبانی
- هوش منطقی- ریاضی
- هوش فضایی
- هوش بدنی جنبشی
- هوش موسیقی
- هوش طبیعت گرا
- هوش بین فردی
- هوش درون فردی
هر انسانی در این هشت نوع هوش سطوح متفاوتی از توانایی را به نمایش می گذارد و بین انسانها در این هشت نوع هوش تفاوتهایی وجود دارد.
این هدف را دنبال می کنیم تا شما والدین به واسطه پاسخ به پرسشنامه ای که ضمیمه گردیده است تا حدودی به زمینه هوشی کودکتان پی ببرید. نظریه گاردنر با نظریه های سنتی هوش متفاوت است. طبق نظریه هوش های چندگانه گادرنر، برای آموزش باید سایر توانایی ها و استعدادهای کودک را همراه با هوش زبانی و منطقی ریاضی ( که به مدت طولانی تنها تاکید مراکز و مدارس بر آنها بوده است) مدنظر قرار دهیم. در جدول زیر به چند تفاوت مدل های سنتی هوش با مدل هوش های چندگانه گاردنر اشاره می شود.
در نظریه هوش های چندگانه گاردنر آموزش دادن یک فرد با تاکید و در نظر گرفتن توانایی های یادگیری فرد و آموزش با تاکید بر نقاط قوت کودک، ساختار دادن به محیط یادگیری او و سنجش رشد و پیشرفت کودک در طی زمان است.
انجمن ملی آموزش کودکان پیش دبستانی برای به کارگیری روش های متناسب با رشد مربیان را تشویق می کند تا با ایجاد طرح ها وانطباق با سبک ها و توانایی های یادگیری هر کودک. به نیازهای آنها پاسخ دهند. پاسخ دهی به هر کودک به صورت انفرادی ،پایه و مبنایی بر روش های آموزشی متناسب با سطح رشد هر کودک است.
چون کودکان سه، چهار و پنج ساله نیمرخ نقاط قوت و ضعف شان متفاوت است. بنابراین فراهم کردن و پیوند دادن آنها با انواع تجربیات یادگیری که روش های خاص دانستن و با هوش شدن را در آنها تقویت می کند، اهمیت زیادی دارد.
اما به یاد داشته باشید که هوش های چندگانه در سنین مختلف ظاهر می شود به نحوی که اگر کودک فعلا در یک زمینه با استعداد نیست، ممکن است با بزرگتر شدن. در این حوزه با هوش تر از سایر حوزه ها گردد. علاوه بر این ، همه این هوش ها را می توان با فعالیت و تجربه رشد و ارتقا داد.
قبل از آنکه به تعریف و شرح هر هوش در نظریه چندگانه گاردنر بپردازیم. از شما والدین گرامی تقاضا می شود به پرسشنامه زیر پاسخ دهید ( هر چند روانشناسان بررسی دقیقتر و همه جانبه تری برای معین کردن زمینه استعدادی فرزندتان انجام می دهند) اما پاسخ به این پرسشنامه از طرف شما تا حدودی می تواند راهگشا باشد.تشخیص تیزهوشی کودک
جایگاه پرسشنامه
اکنون پاسخ های خود را بررسی کنید، تعداد پاسخ ها در هر هوش که (همیشه و اغلب) زیاد دارد با استعداد بیشتر در فرزندتان همراه است و آنهایی که (گاهی، هرگز ) بیشتر است استعداد ضعیف تر است .اکنون شرح مختصری از هوش ارائه می شود سپس افراد مشهوری که این هوش ها را داشته اند. مشاغلی که مناسب هر کدام از این هوش ها است ارائه می گردد.
هوش زبانی: باهوش در زبان
فردی که در زبان با هوش است، در به کارگیری کلمات به طور موثر چه شفاهی (مثل داستان گو، سخنران، سیاست مدار) و چه نوشتاری (مثل گفتن شعر، ویراستاری، روزنامه نگاری) ظرفیت بالایی دارد. تمرکز آموزش سنتی بیش تر این نوع هوش بوده است و انتظار بر این بوده است که کودکان اطلاعات را از طریق گوش کردن، خواندن، صحبت کردن و نوشتن جذب کنند.
کودکی از زبان باهوش است لذت می برد از: خواندن کتاب، نوشتن املا، گوش کردن به داستان، انجام بازی های حافظه ای و بازی با کلمات، اغراق و مبالغه گویی، بازی با لغات (جملات آهنگین و با قافیه)
افراد مشهور با هوش زبانی: ماریا انجلو، اوپر اوینفری، رابرت مک کلوسکی ،ویلیام شکسپیر
مشاغل مربوط به این نوع هوش: معلم، سیاست مدار،سخنران حرفه ای ،شاعر،روزنامه نگار
هوش منطقی – ریاضی: با هوش در اعداد
فردی که در اعداد هوشمندی دارد ، در استفاده از اعداد به طور موثر(ریاضی دان، ممیز مالیاتی یا آمارگر) و استدلال خوب(مثل یک دانشمند، برنامه نویس، کامپیوتر یا منطق دان) ظرفیت و توانایی بالایی دارد. تاکید آموزش سنتی بر این نوع هوش نیز بوده است.
حقایق عددی، اصول علمی ، مشاهده و آزمایش معمولا در روش های آموزشی این نوع هوش وجود دارد.کودک با هوش در اعداد لذت می برد: از پرسیدن سوال، شرکت در تجربیات و آزمایش ها ، حل مسایل ، طبقه بندی و ردیف بندی، بازی های شمارشی و بازی با اعداد، بازی های منطقی ، خلق و ایجاد کدها، ایجاد الگوها، پاسخ به سوال چه مقدار و چه اندازه
افراد باهوشمندی بالا در اعداد: آلبرت انیشتن ،اسحاق نیوتن ،جان دیوی ،برتراند راسل، بیل گیتس ،آگاتا کریستی
مشاغل مربوط به این هوش: معلم ریاضی ،آماردان ،اقتصاد دان،مهندس، دانشمند، برنامه نویس کامپیوتر، ریاضی دان ،فن آوری اطلاعات
هوش فضایی: باهوش در تصاویر
فردی که در تصاویر باهوش است، در درک دقیق دنیای دیداری- فضایی (مثل یک شکارچی ، دیده بان ، راهنما) و ایجاد تغییر مبتنی بر ادراکات( مثل یک دکوراسیون ساز، معمار، هنرمند، مخترع) توانایی بالایی دارد.
هوش فضایی شامل حساسیت به رنگ ها ، خطوط ، اشکال ، ترکیبت ها، فضا و روابط فی مابین این مولفه ها سات. این نوع هوش نیازمند ظرفیت بالا در تصویر سازی و گرافیک برای ارائه ایده ها به صورت دیداری و فضایی است. کودکی که با هوش تصویری است لذت می برد از: چیزهای را کنار هم می گذارد و یا ازهم جدا می کند. با مکعب ها ، شکل می سازد، با کولاژ مجسمه و خانه می سازد. طراحی ، نقاشی ، طراحی و خلق اشیا، دیدن تصاویر،عکسها و فیلم ها ، رویا پردازی، تجسم، مشاهده جداول و نمودارها
افراد مشهور با هوش تصویری: پابلو پیکاسو، مایالین، آنیتا لوبل، موریکا سندک، استقان کامل، ونسان ونگوک، رامراند، آنسل آدامز
مشاغل مربوط به این هوش: نقاشی ، مجسمه سازی، عکاسی، مهندسی، دکوراتور، راهنمای تور، دیده بان، جنگل بانی، خلبانی، معماری، کاوش گر.
هوش بدنی – جنبشی: باهوش بدنی
فردی که از لحاظ بدنی باهوش است در استفاده از کل بدنش برای ابراز عقاید و احساتساتش (مثل یک هنرپیشه، پانتومیست، ورزشکار) و استفاده از دست هایش برای ایجاد تغییر در چیزها( مثل یک متخصص صنایع دستی ، مجسمه ساز، سفالگر، مکانیک، جراح) تخصص و مهارت دارد.
کودکی که از لحاظ بدنی باهوش است لذت می برد از: حرکات موزون، حرکات به اطراف کلاس، لمس و بررسی اشیاء، استفاده از زبان بدن، اشاره و حرکات، ساختن اشیا، لمس افراد در هنگام گفتگو، جمع آوری اشیاء ( کلکسیون) شنیدن و خواندن داستان های علمی
افراد مشهور با هوش بدنی: مایک جردن، آندره آغاسی، تایگرد وود، دکتر کریستین ، محمد علی کلی
مشاغل مربوط به هوش بدنی- فضایی: مکانیک ، جراح، نجار، مجسمه ساز، هنرپیشه، مربی پرورش اندام، تردست.
هوش موسیقی: باهوش در موسیقی
فردی که در موسیقی باهوش است، توانایی درک( مثل طرفدار موزیک)، تغییر شکل(مثل آهنگساز)، و ابراز(اجراکننده) آهنگ های موسیقی را دارد. هوش موسیقی مبتنی بر شناخت الگوهای صوتی مثل صداهای محیطی و حساسیت به آهنگ ها و شدت اصوات است.
کودکی که در موسیقی هوشمند است لذت می برد از: آواز خواندن، بخاطر سپردن آهنگ ها، دنبال کردن ریتم ها، بازی با ابزارآلات موسیقی، گوش کردن به موسیقی، ساخت آوازها و غزلیات، زمزمه، واکنش به موسیقی، سوت زدن، از حفظ خواندن اشعار
افراد مشهور با هوش در موسیقی: استیو واندر، لئونارد برنشنین، بتهون، موزارت، باخ، الافیتزجرالد، باب دیلان، ماریان اندرسون، لوییز آرمسترانگ.
مشاغل مربوط به هوش موسیقی: نویسنده آهنگ، آوازخوان، تنظیم کننده آهنگ، موسیقی دان، اجرا کننده ، منقد موسیقی، ساز زن( مثلا فلوت زن) ابزارساز.
هوش طبیعت گرا: فردی که از لحاظ طبیعی باهوش است در درک دنیای گیاهان و حیوانات، توجه به ویژگی ها و طبقه بندی آنها، توانایی خاص و بالایی دارد. افراد باهوش طبیعت گرا توانایی مشاهده گری دارند. آنها توانایی خود را با کشف طبیعت و جمع آوری و مطالعه مجموعه ها، پرورش می دهند.
کودکی که هوش طبیعت گرا دارد لذت می برد از: گفتگو در مورد حیوانات اهلی، جمع آوری حشرات و سنگ ها، دیدن پرندها، پروانه ها و ابرها، بررسی گل ها و گیاهان، طبقه بندی و ردیف بندی چیزهای طبیعی، راهپیمایی در جاهای طبیعی(کوه، دشت و …) بازی در بیرون از منزل ، مطالعه علوم و کتابهای طبیعی.
افراد مشهور باهوش طبیعت گرا: جرج واشینگتن، گالیله، لویی پاستو، راسل کارسون، چالز داروین، جان گودال، جان جیمز.
مشاغل مربوط به این هوش: طبیعت شناس، بوم شناس، جنگل بان، حیوان شناس، زیست شناس، گیاه شناس، دام پزشک، اقیانوس شناس، پرنده شناس، ستاره شناس، مربی حیوانات، متخصص اندازه گیری، باستان شناس.
هوش بین فردی: افرادی که هوش قومی بالایی دارند، در درک و ایجاد تمایز در خلق، نیت، انگیزه و احساس دیگران توانمندی بالایی دارند. افراد باهوش بین فردی، روابط و تعاملات فرد به فرد را کنترل می کنند.
کودکی که در درک دیگران باهوش است لذت می برد از: بودن در جمع همتاها، گفتگو با دیگران، داشتن دوستان زیاد، هدایت دیگران، سازماندهی فعالیت ها، انتخاب شدن توسط دیگران برای کمک کردن، بازی با همتاها، بارش افکار
افراد باهوش بین فردی مشهور: مادرترزا، مهاتما گاندی، جیمز اسکالانته، مارتین لوتر، ویلیام کلینتون، بیل کوزبی، جان اف کندی.
مشاغل مربوط به این هوش : درمانگر، روانشناس، سیاست مدار، معلم ، مشاور، جامعه شناس، رئیس جمهور، مهمان دار
هوش درون فردی: هوش خود فردی که در خودشناسی باهوش است، دارای دانش مربوط به خود است و انطباق دادن اعمال با آن دانش(خودشناسی) توانمند است. این هوش شامل داشتن تصویری دقیق از نقاط قوت و ضعف خود است. این هوش همچنین شامل آگاهی از خلقیات درونی ، نیات، انگیزه ها ، مزاج و امیال است. افراد باهوش درون فردی، دارای توانایی منظبط کردن خود، درک خود و عزت نفس می باشند.
کودک با هوش درون فردی لذت می برد از: تنها کار کردن، دنبال نمودن علایق خود، پیروی از غرایز خود، اصیل بودن، داشتن فضای شخصی، تفکر ، بازی های انفرادی.
افراد مشهور با هوش درون فردی: زیگومند فروید، آلبرت شوایتزر، ایندیرا گاندی، کارل یونگ، دالایی لاما، آبراهام لینکن.
مشاغل مربوط به این هوش: فیلسوف، رهبر سیاسی، شاعر، روانشناس، حکیم ، عارف
منبع:کانون مشاوران ایران
۵۷ دیدگاه ها