جنبه های مختلف رشدی در کودک 4 ساله - کودکانه : کودک و نوجوان

رشد جسمانی

بر طبق گفته ی شریل وو، ام . دی از مرکز پزشکی اطفال لاکواردیا در نیویورک سیتی «رشد فیزیکی شامل رشد حرکتی درشت (رشد حرکتی شامل هماهنگی کارکرد مغز و عضلات است) و رشد حرکتی ظریف (توانایی کودک برای نگه داشتن چیزهای کوچک مانند مداد، قاشق و چیزهای دیگر است که مربوط به هماهنگی ماهیچه های کوچک برای مثال ماهیچه های انگشتان است) می شود. «در حالی که رشد کودک با توجه به سرعت خاص خودش ادامه دارد، برخی از نقاط عطفی در بیمار وجود دارد که من گمان دارم که آنها (۹۰ تا ۹۵ درصد) آن را در سن چهارسالگی شان کسب کرده اند.» در سن چهار سالگی، کودک باید بتواند برای سه ثانیه بر روی یک پایش بایستد و تعادلش را حفظ کند، بتواند روی طناب راه برود، و بر روی یکی از پاهایش لی لی کند. یک کودک چهارساله همچنین باید بتواند از روی تصاویر کپی برداری کند، مربع بکشد، و باید بتواند تصاویری را ترسیم کند که شباهت به انسان دارد. کودک در این سن می تواند زیپ کتش را بالا بکشد و بتواند دکمه هایش را ببندد و باز کند.

بر طبق گفته ی برندا راجرز، متخصص اطفال در بیمارستان خیریه و کلینیک کانزاس سیتی در میسوری «اگر کودک چهارساله نتواند بدون کمک از پله ها بالا برود، یا نتواند بدود، این می تواند یک نشانه باشد و در رابطه با ان باید به متخصص اطفال مراجعه کرده و این مسئله را با او در میان بگذارید». در برخی موارد ما کودکانی را می بینیم که از لحاظ رشد فیزیکی عقب مانده اند، ولی به لحاظ زبانی، رشد حرکتی ظریف، و به لحاظ رشد اجتماعی رشد مناسب سنشان را دارا می باشند.» بر طبق گفته ی آنتونی بلیلوسکی، متخصص اطفال، عقب ماندن رشد کودک همیشه به دلیل تاخیر در رشد نیست. «این اتفاق می تواند به دلیل محرک هایی باشد که کودک با آن ها روبه رو می شود. به محیط و شرایط موقعیتی او توجه داشته باشید: آیا او تعداد زیادی اسباب بازی دارد؟ آیا او زمان کافی را صرف بودن با دیگر کودکان می کند؟ آیا او بیشتر اوقات در خانه است و به فضای کافی برای دویدن نیاز دارد؟ دستیابی به این توانایی ها تنها بستگی به توانایی کودک ندارد، داشتن توانایی باید با محرک و انگیزه در کودک همراه باشد.»

رفتار

زندگی چهارسالگی شامل امتحان سرحد ها و محدویت ها و عدول از انهاست. « پیروی کردن از دستورالعمل ها به دلیل اینکه با استقلال طلبی و آزادی کودک در تضاد می باشد کودک را دچار چالش هایی می کند، در حالی که شما می خواهید که کودکتان قوانینی را که مد نظر دارید را رعایت کند.» نسبت به آگاهی تان از احساسی که کودکتان دارد اطمینان حاصل کنید، همچنان در رابطه با قواانینی که وضع کرده اید ثابت قدم باشید و آنها را ادامه بدهید. ثبات قدم شما به کودک اجازه می دهد که بداند که باید انتظار چه چیزی را داشته باشد و از افت های ناگهانی کودک جلوگیری کند.

کودک چهارساله شما ممکن است در این زمان مدرسه را شروع کند، و به همین دلیل مشکلاتی به وجود می آید که والدین را در رابطه با آنها دچار نگرانی می کند: قلدری. « این اتفاق خیلی زود رخ می دهد» دکتر شفرز می گوید. «به همین دلیل ارائه ی فرصت هایی برای کودک که ارتباط با دیگر کودکان را در سنین پایین تر تجربه کند مهم است. والدین باید به ارتباط کودکشان با دیگر کودکان توجه داشته باشند، و زمانی که کودک ارتباط مثبتی با دیگر کودکان ندارد، کودک امتیازاتش را از دست می دهد. ولی از اینکه رفتار خوبی با کودکتان داشته باشید نیز اطمینان حاصل کنید. زمانی که کودکتان به خوبی با دیگر کودکان بازی می کند، از این مسئله که شما از رفتار خوب او تعریف و تمجید می کنید اطمینان حاصل کنید و برخورد مناسب با رفتارش با او داشته باشید.»

زبان

کودکتان باید به روشنی صحبت کند، و اکثر افراد قادر باشند که گفته های او را بفهمند و درک کنند. «برخی از کلمات ممکن است برای به استفاده از آنها دچار مشکل شود، بخصوص حروفی مانند «ر» «س» و «ث» لورن کروز می گوید، (مدیر بخش آسیب شناسی گفتاری در بیمارستان کودکان لارابیدا در شیکاگو). «ولی در سن چهار سالگی، ۹۰ درصد کودکان از کلماتی را که به کار می برند می توانند به روشنی و به وضوح تلفظ کنند. اگر کودکتان کمی شل حرف می زند نگران نباشید، این مسئله برای کودکان تا شش سالگی طبیعی است. یاد دادن کلمات جدید به کودکتا ن ادامه دهید و با استفاده از بازی های وانمودی تلاش داشته باشید که تلفظ او را بهبود بخشید، کروز می گوید: «بازی هایی که به وسیله ی سناریو و فیلم بازی کردن انجام می شود بهترین راه برای ترقی رشد کودک در تلفظ کلمات می باشد. این کار همچنین به کودک کمک می کند تا با احساسات آشنا شود و بهتر بتواند احساساتش را ابراز کند.

همچنین مهدکودک نیز می تواند در رابطه با رشد زبانی کودک کمک کننده باشد. او در رابطه با یادگیری کلمات، اعداد و رنگ ها هیچ شک و شبهه ای ندارد. «کودکان مهدکودکی یاد می گیرند که آواز بخوانند و حتی شعر را از حفظ بخوانند» کروز می گوید. «این کار همچنین به بهبود رشد زبانی کمک می کند.»

سلامتی

کودکتان باید هر چند وقت یک بار توسط پزشک وزن و قدش اندازه گیری شود که مطمئن شوید که روند رشد سالمی را پشت سر می گذارد. وزن کودک چهارساله باید چهار پوند و دو اینچ در طول سال افزایش داشته باشد. متخصص اطفال سوابق ایمنی را ثبت می کند و برای شروع رفتن به مدرسه کودک تست هایی را می دهد، که شامل واکسن سه گانه، فلج اطفال، MMR (رتبه بندی نرخ سلامتی) و آبله مرغان بسته به جایی که در آن زندگی می کنید، ممکن است کودکتان باید واکسن هپاتیت بزند.پزشک از کودک خون می گیرد تا اگر شما در محلی زندگی می کنید که در معرض سموم قرار دارید خون کودک را آزمایش کند، تست بینایی و شنوایی انجام می دهد. سوالاتی که پزشک می پرسد ممکن است شامل:

تغذیه ی کودکتان چطور است؟
خوابش چطور است؟
آیا کودکتان به مهدکودک می رود؟ اگر می رود، چطور پیش می رود؟
کودک دوست دارد که کارهایی انجام بدهد؟ ممکن است پزشک در رابطه با اقدامات احتیاطی از شما سوالاتی بپرسد.

اگر کودک شما استفاده از پستانک را رها نمی کند یا انگشت شستش را می مکد، زمان آن رسیده است که این اعمال او را متوقف کنید. بر طبق آکادمی دندان پزشکی آمریکا، بیشتر کودکان مکیدن انگشت شست، مکیدن پستانک یا دیگر چیزها را بین سن دو تا چهار سالگی رها می کنند، ولی برخی از کودکان این عادت را برای چند سال ادامه می دهند. در نتیجه ی این کار ممکن است دندانهای بالایی جلو به سمت لب برگردد یا دندان رشد مناسبی نداشته باشد. تکرار زیاد یا شدید این عادت می تواند باعث به هم خوردگی دندان کودک شود، و به صورتی که فک و استخوان ها رشد می کنند نتوانند نظم درستی به دندان ها بدهند.

تغذیه

کود ک چهارساله می تواند به اندازه ی یک بزرگسال غذا بخورد (گرایش ما به خوردن غذای زیاد- پس سعی کنید که غذاهایی بخورید که معقولانه باشد). دو عامل بزرگ تغذیه بد یعنی شرینی جات و غذاهای حاضری هستند، ایمی مارلو، متخصص تغذیه و مشاور خانواده ی شاد در نیویورک. «کودکان در این سن غذاهای خاصی را می خواهند، و معمولا غذاهایی را می خواهند که برای سلامتی آنها مناسب نمی باشد. شما باید همچنان غذاهای سالم و مغذی را در خانه تهیه کنید.

مراقبت هله هوله های زیادی که معمولا کودکان بعد از مدرسه می خورند باشید. « لازم نیست که کودکان در این سن همواره هله هوله بخورند، تنها کمی هله هوله بعد از اینکه کودک به خانه می آید برایش کافی است» مارلو می گوید. نصف لیوان آب میوه، سبزیجات، و حمص یا یک مشت بیسکویت را توصیه می کند.

خواب

کودک چهارساله به یازده ساعت خواب شبانه نیاز دارد. خبر بزرگ اینکه: اکثر کودکان چزت می زنند، ولی این بدین معنی نیست که کودکان در طول روز نیاز به خواب نداشته باشند.بر طبق گفته ی کیم وست با نام مستعار بانوی خواب «اگر کودکتان در طول روز چرت کوتاهی ندارد، از اینکه کودک در آخر بعد ظهر زمانی برای استراحت و خواب داشته باشد اطمینان حاصل کنید، برای مثال نگاه کردن به کتاب ها در اتاق خواب، و بیشتر کردن زمان خواب کودک برای یک ساعت»

کودکان در سن مهد کودک یا قبل از مهد کودک و بازی هایی که در مدرسه دارند در برنامه ی خواب کودک تاثیر گذار هستند. شما باید صبح ها ساعت ۶ یا ۷.۳۰ کودک را از خواب بیدار کنید. به گفته ی وست «به نشانه های خواب آلودگی در کودکان مانند خمیازه کشیدن، مالیدنن چشم، مکیدن انگشت شست، یا دلپیچه توجه داشته باشید». «اگر کودک شما زمانی که از خواب بیدار می شود نمی تواند دوباره بخوابد، کودکتان را نیم ساعت یا زودتر به رختخواب ببرید. اگر کودکتان زمانی که وقت خوابش رسیده است چرت می زند یا اینکه قبل از اینکه شما چراغ را خاموش کنید به خواب می رود، قطعا شما او را خیلی دیر به رختخواب می برید، بنابراین زمان خوابیدن او را به 15 دقیقه تا نیم ساعت زودتر به جلو بیاندازید. «اگر کودکتان در زمانی که باید خواب باشد بیدار می شود و آماده ی بازی کردن و تماشای تلویزیون می شود باید چکار کرد؟ این نیز نشانه ی آن است که شما خیلی دیر کودک را به رختخواب می برید، بر طبق توضیحات وست «هر اتفاقی قبل از ساعت ۶ صبح بیافتد خیلی زود است».

رشد اجتماعی

کودک شما قطعا به سن مهدکودک رسیده است، و برخی از کودکان برای وفق دادن خودشان با شرایط اجتماعی جدیدی که تجربه می کنند دچار مشکل می شوند. «کودک در سن مهد کودک قطعا باید یاد بگیرد که چطور با دیگر افراد ارتباط برقرار کند، با دیگران دوست شود، و با دیگران بازی کند» بر طبق گفته ی دکتر جسیکا مرسر یانگ، محقق علمی در رابطه با آموزش و پرورش در مرکز نیوتن ماساچوست. «اگر کودکتان در مدرسه زمان دشواری را سپری می کند، ممکن است آوردن برخی از سرگرمی هایی که در خانه کودک نسبت به آنها علاقه مند است در مدرسه کمک کننده باشد». کتاب مورد علاقه کودک با موضوع خاصی که کودک از آن لذت می برد می تواند باعث شود که کودک با دیگر کودکان ارتباط برقرار کند. این مسئله همچنین می تواند به کودک کمک کند تا فرصتی برای صحبت کردن و حرف زدن با دیگر کودکان داشته باشد و افراد دیگری را بیابد که نسبت به آن موضوع خاص علاقه مند هستند، به عنوان مثال، دایناسورها یا پری ها. «فقط از این مسئله اطمینان حاصل کنید که به کودک اجازه می دهید که چه چیزی را به مدرسه ببرد، زیرا برخی از اسباب بازی ها برای بردن به مدرسه مناسب نیستند»

نگذارید که کودکتان برچسب «خجالتی» داشته باشد، به خصوص زمانی که شما جلوی او صحبت می کنید. نگذارید که کودک فکر کند که مشکلی در رابطه با رفتار او وجود دارد، کودک به سادگی نیاز دارد که با برخی افراد جدید و شرایط جدید ارتباط برقرار کند.

آموزش

سوزان کوپر استاد آموزشی، کارشناس رشد کودک می گوید: کودکان نیاز دارند که یاد بگیرند برخی از مهارت هایی را که مورد نیازشان می باشد مانند اینکه خودشان غذا را بکشند از قاشق و چنگال استفاده کنند، و برای خودشان آب بریزند را یاد بگیرند، زمان رفتن به مدرسه اینها را به کودک یاد بدهید، به عنوان والد، ترجیح می دهند که کودکان بر روی موضوعات درسی مانند رنگ ها و اعداد بیشتر از مهارت های فردی در مدرسه تمرکز کنند.»

از دیگر مهارت هایی که مربوط به اداره خود می شود می تواند به حمام کردن و بهداشت فردی اشاره کرد. نیاز است که دختران یاد بگیرند که از جلو به سمت پشت خودشان را تمیز کنند، و هم دختران و هم پسران باید یاد بگیرند که به خوبی دستشان را بشورند. «کودکانی که بعد از دشویی دستشان را نمی شورند مشکلات سلامتی بیشتری نسبت به کودکانی دارند که واقعا رنگ ها را درک نمی کنند.»

درس هایی که کودک چهارساله در مهدکودک با آنها آشنا می شود یادگیری مقایسه و تشبیهات، مانند بزرگ و کوچک، بلند و کوتاه می باشد. کودک همچنین باید نام کامل، سن، جنس، آدرس، شماره تلفن خودش را یاد بگیرد این مسئله برای کودکی گم شده یا جا مانده است بسیار مهم و ضروری می باشد.

چالش ها

چالش هایی که در سن مهد کودک به وجود می آید

کارن ژاکوبسون اهل نیویورک سیتی می گوید «پسرم هایدن پیش دبستانی را شروع کرده است. ما تصادفا دریافتیم که یک مدرسه در خیابانمان وجود دارد و تصمیم گرفتیم که آن را به هایدن نشان دهیم». «من به عنوان یک مادر با تجربه به او گفتم که او مشکلی نخواهد داشت، ولی این اتفاق تغییر بزرگی برای او محسوب می شد زیرا او تمام وقتش را با مادرش صرف کرده بود و حالا باید به مدت پنج روز در هفته زمانش را در مدرسه سپری کند.»

راه حل: آماده سازی

کوپر می گوید«بهترین راهی که می تواند کودک را برای پیش دبستانی و مهد کودک آماده کرد این است که او را نزد پرستار بچه بگذارید بنابراین او در می یابد که مادر او را تنها گذاشته است ولی این بدین معنی نیست که مادر باز نمی گردد بلکه مادر می آید و دوباره او را می برد».سعی کنید قبل از رفتن کودک به پیش دبستانی و مدرسه در کلاس های جداگانه ای که در کتابخانه ی محلتان تشکیل می شود او را شرکت دهید، یا من و مامان، قبل از اینکه سال تحصیلی شروع شود. «همچنین تمرینات ساده ای مانند در آوردن و پوشیدن لباس بهترین راه برای آماده سازی کودک برای مستقل شدن می باشد که این کار باعث می شود که زمانی که شما در کنار کودک حضور ندارید او احساس راحتی بیشتری داشته باشد.» از اینکه قبل از شروع مدرسه به آنجا می روید و کودک را با شکل و محیط مدرسه آشنا می سازید اطمینان حاصل کنید. آیا کودکتان از پله ها بالا و پایین می رود؟ اگر او این کار را انجام می دهد، انجام این کار را به او آموزش بدهید. به یاد داشته باشید، که معلم و مربی کودکان دیگری نیز دارد که باید نسبت به آنها توجه داشته باشد بنابراین شما خودتان می توانید هر یک از این مهارت های خود مراقبتی را به کودکتان یاد بدهید.

بیشترین استفاده را از آن ببرید

کودک چهارساله ی شما بیشتر اوقاتش را با همسالانش سپری می کند، حالا او در مدرسه است، و بهترین روشی که شما می توانید به او کمک کنید که خودش را با محیط جدید وفق دهد ورود به بازی های وانمودی می باشد، دکتر یانگ می گوید «مدل مناسب رفتاری، مانند کمک کردن به کودک برای نگهداری از عروسکش، استفاده از عروسک ها و حیوانات اسباب بازی که با استفاده از انها می تواند بازی های وانمودی را انجام دهد، مهمانی چایی یا یک پیک نیک که در آن کودک با دیگران ارتباط برقرار می سازد، وانمود کردن، و نشستن و انجام رفتارهای وانمودی می تواند بسیار کمک کننده باشند. در حالی که او بزرگتر می شود، حتی شما می توانید با قانون گذاری در بازی از بازی کردن با کودک لذت ببرید، مانند بازی حوصله ام سر رفته است، بنابراین کودک می تواند دستورالعمل ها را دنبال کند.»

منبع:ساینس دیلی