روش های مقابله با لجبازی کودک و نوجوان
روش های مورد بحث در این قمست، برخلاف روش های قسمت قبل، از تقویت مثبت استفاده نمی کنند و به طور غیر مستقیم رفتار نامطلوب را کاهش نمی دهند، بلکه این روش ها مستقیما و از طریق اعمال شیوه های کم و بیش آزاد دهنده موجب کاهش و حذف رفتار نامطلوب می شوند.
چنانچه بتوان با روش های مثبت کاهش رفتار همان کاری را کرد که با روش های منفی صورت می پذیرد، باید از کاربرد روش های منفی دوری گزید. با این حال، ممکن است مواردی پیش آیند که استفاده از یکی از روش های منفی کاهش رفتار اجتناب ناپذیر باشد.
در این قسمت ابتدا ملایم ترین روش های منفی کاهش رفتار مورد بحث قرار می گیرد. سپس روش های خشن تر معرفی می شود و سرانجام خشن ترین انها یعنی تنبیه توضیح داده خواهد شد.
۱- خاموشی
خاموشی به فرایندی گفته می شود که در آن وقوع رفتار بدون تقویت می ماند و تکرار بدون تقویت رفتار سرانجام منجر به توقف کامل آن رفتار می شود. متاسفانه والدین غالبا با توجه کردن به رفتارهای منفی، این گونه رفتارها را افزایش می دهند. حتی زمانی که والد اخم می کند، چشم غره می رود، انتقاد می کند، یا کودک را سرزنش می کند، یا به تصحیح رفتارهای اشتباهش می پردازد، این نوع توجه به رفتار منجر به تقویت رفتار نامطلوب در کودک، رفتارهای مطلوب را در او تقویت کنید . به طور نمونه زمانی که کودک پشت در مغازه برای خرید کالایی گریه راه می اندازد، شما به گریه کودک توجه نکنید، در عوض زمانی که ارام و بی سر و صدا اسباب بازی ها را نگاه می کند و به شما می گوید آن ماشین چقدر قشنگ است، به او توجه کنید و در مورد آن ماشین و سایر اسباب بازی ها اظهار نظر کنید.
۲- نادیده گرفتن
روش نادیده گرفتن یا بی اعتنایی یک روش بسیار قوی در کاهش بدرفتار است (لی وی تی کوییس، ۲۰۱۰). هنگام استفاده از روش فوق این اصل یادگیری اجتماعی را به یاد داشته باشید که هر رفتاری که مورد توجه قرار نگیرد به مرور ضعیف و ناپدید می شود. بی اعتنایی را می توان برای بدرفتاری های سبک مثل نق زدن، پافشاری و اصرار کردن بر کاری که مورد قبول والدین نیست، نپذیرفتن پاسخ منفی، داد زدن، فحش دادن، قشقرق راه انداختن، شکلک درآوردن، گریه کردنهای مداوم، جیغ زدن، بحث کردن و به کار بردن کلمات زشت به کار برد.
این روش را برای رفتارهایی که خطرناک هستند و باعث زیان و آسیب به دیگران می شوند به کار نبرید. بی اعتنایی باید تا زمانی که کودک رفتار نامناسب را از خود نشان می دهد ادامه داشته باشد تا این که کودک دست از انجام آن بردارد.
به خاطر داشته باشید وقتی برای اولین با از این روش استفاده می کنید ممکن است در رفتار نامناسب کودک افزایشی مشاهده کنید و بر میزان بدرفتار کودک اضافه شود.
این مسئله نشان می دهد که کودک قصد دارد شما را وادار کند که آن چیزی را که می خواهد به او بدهید. توجهی به این رفتار نکنید. زیرا به مرور زمان رفتاری که مورد بی اعتنایی قرار گرفته کاهش پیدا خواهد کرد.
روش بی اعتنایی دارای سه جزء است:
۱- قطع تماس چشمی یا کلامی با کودک، اصلا به کودک نگاه نکنید و قیافه ای به او نشان ندهید.
۲- قطع تماس کلامی، هیچ چیزی به کودک نگویید به خصوص هنگامی که اصرار دارد بداند چرا به او بی اعتنایی می کنید.
۳- قطع تماس فیزیکی، اگر کودک سعی داشت شما را ببوسد، یا بغل کند یا روی پای شما بنشیند اصلا جواب او را ندهید. حتی اگر لازم بود اتاق را ترک کنید تا کودک نتواند با شما تماس فیزیکی برقرار کند. به محض این که کودک رفتار نامناسب مورد نظر را قطع کرد، سریعا از روش تقویت اجتماعی مثبت به خاطر رفتار خوب او استفاده نمایید.
کاربرد ترکیبی پاداش برای رفتار خوب و بی اعتنایی به خاطر رفتار بد روش توجه متفاوت را تشکیل می دهد. توجه متفاوت بدین معناست که توجه زیادی به رفتارهای اجتماعی مثبت و مناسب کودک می کنید و نسبت به رفتارهای نامناسب وی بی توجهی می نمایید. این کار احتیاج به ظرفیت روانی زیادی از سوی شما دارد، به خصوص هنگامی که باید خود را در مقابل رفتارهای منفی کودک کنترل کنید تا عصبانی نشوید و داد نزنید.
اگر کودک همچنان صدای جیغ و داد خود را بالا برد، به آرامی محیط را ترک کنید و از تکنیک هایی جهت حفظ آرامش خود استفاده کنید. به طور مثال دوش بگیرد، موهای خود را سشوار بکشید. رادیو یا تلویزیون را روش کنید. برای خود آواز بخوانید. روزنامه یا مجله بخوانید. به آرامی خانه را برای چند دقیقه ترک کنید.
در این تکنیک از قبل به کودک گفته نمی شود که به چه دلیلی به او بی اعتنایی خواهد شد. بعد از این روش و به محض آن که کودک دست از رفتار منفی برداشت باید از تحسین و تشویق استفاده کنید ولی نباید اشاره ای به رفتار منفی ان کنید و مثلا نباید بگویید: «آفرین حالا که گریه نمی کنی، تو را بغل می کنم.» نادیده گرفتن را باید به طور مداوم و هر زمان که رفتار نامطلوب اتفاق می افتد، استفاده کنید.
خطرات به کارگیری این تکنیک آن است که اگر این روش را شروع کردید بسیار باید دقت کنید تا انتها ادامه بدهید وگرنه این تکنیک را شروع نکنید چون کودک رفتار نامطلوب را انجام می دهد تا تقویت دریافت کند.
خطر بعدی آن است که کودک یاد گرفته مقداری نق بزند، بعد توجه دریافت کند. حالا رفتار منفی در او بیش تر می شود . کودک پیش خود می گوید مثل این که این مقدار نق زدن کافی نیست، باید بیش تر نق بزنم یا تن صدای خود را بالا ببرم. بنابراین رفتار، قبل از بهتر شدن بدتر می شود در ضمن اگر شما زمانی که مهمانی به منزل بیایدد یا به مهمانی بروید از این تکنیک استفاده نکنید رفتار بر سر جای خود بر می گردد.
۳- محروم کردن
محروم کردن از تقویت مثبت شکل گسترده ای از بی اعتنایی است و در مواقعی که رفتار کودک کاملا نامطلوب است و باید از محیط اجتماعی دور شود، به کار می رود. محروم کردن یک پیام بسیار قوی به کودک می دهد و آن این که «رفتار تو به قدری غیر قابل قبول است که لازم است مدتی تنها بمانی تا به رفتار خود فکر کنی و آن را اصلاح سازی» محروم کردن را می توان برای کمک به کودک در پیروی از دستورات، تکمیل کارها و وظایف، اطاعت از قوانین خانه و یادگیری مهارت های مراقبت از خود به کار برد. این روش همچنین جهت کاهش نافرمانی، پرخاشگری، دست انداختن دیگران و مقابله جویی قابل استفاده است. این روش می تواند باعث از بین روفتن نشانه های نق نق کردن و تهدید و جیغ زدن و فریاد کردن بشود.
مزایای این روش عبارتند از:
۱- در زمان رفتارهای خطرناک، نادیده گرفتن و تحسین جواب نمی دهد ولی این روش بهتر جواب می دهد.
۲- با این روش به کودکیاد می دهیم که چه کار نباید بکند.
۳- این روش فوری و کوتاه است.
۴- عوارض منفی آن از تنبیه بسیار کم تر است.
اصول استفاده از روش محروم کردن
۱- از این مهارت جهت کاهش رفتارهاینامطلوب جدی و خطرناک (دعوا کردن، فحش دادن، خراب کردن وسایل و …) استفاده می شود.
۲- همیشه از یک مکان کسل کننده که هیچ جذابیتی برای کودک نداردبه عنوان مکان محرومیت استفاده کنید. اگر قرار است اتاق کودک (چه به صورت در باز یا دربسته) به عنوان مکان محرومیت استفاده شود باید تمام اسباب بازی ها یا وسایل با ارزش از اتاق بیرون بیاید. تا این که کودک در زمان محرومیت خود را سرگرم نکند و یا باعث تخریب وسایل با ارزش نشود. هر وسیله خطرناکی که کودک به کمک آن به خود آسیب برساند در محیط نباشد. مکان محرومیت، مکانی باشد که به شخصیت کودک توهین نشود. بنابراین از توالت به عنوان این مکان استفاده نکنید.
۳- فقط در حین یا بلافاصله بعد از رفتار نامطلوب از این روش استفاده شود.
۴- در حین استفاده از این روش باید توجه به کودک به حداقل برسد. بدون جر و بحث کودک را به مکان مورد نظر ببرید.
۵- دلیل رفتن به مکان مورد نظر را از قبل برای کودک توضیح دهید.
۶- اگر کودک به صورت کلامی به محل مورد نظر نرفت می توان بازوی او را، نه محکم ولی با قاطعیت گرفت و به آنجا برد. اگر این کار با دشواری زیادی همراه بود که مادر متحمل یک جنگ فیزیکی با کودک شد این نوع برخورد فیزیکی باعث آسیب یافتن رابطه والد با فرزند می شود و ممکن است یکی از طرفین دعوا صدمه ببیند. در چنین حالتی فقط از روش های غیر فیزیکی استفاده کنید.
۷- زمان محروم کردن باید حداکثر پنج دقیقه شود. در مورد کودکان دو تا سه ساله زمان محروم کردن دو تا سه دقیقه خواهد بود.
۸- وقتی پنج دقیقه تمام شد کودک باید ۳۰ ثانیه ساکت بماند تا از محرومیت خارج شود. اگر پس از پایان پنج دقیقه کودک نتوانست ۳۰ ثانیه سکوت را تحمل کند، پنج دقیقه دیگر محروم می شود تا بالاخره بتواند خود را برای ۳۰ ثانیه کنترل کند.
۹- خارج شدن از محرومیت همیشه به «خارج شدن مشروط» است. یعنی پیش از این که کودک از محرومیت خارج گردد باید ۳۰ ثانیه ساکت شود و موافقت کند کاری را که از او خواسته شده بود انجام دهد یا به خاطر کار زشتی که انجام داده بود عذرخواهی کند.
وقتی به فرزند خود گفتید که باید محروم شود، کار تمام است! هیچ شانس دیگری برای او وجود ندارد. اگر کودک شما رفتار نامطلوب خویش را متوقف کرد یا کار خواسته شده را به صورت ناقص انجام داد تا محروم نشود به او بگوییدکه «دیگر خیلی دیر است. باید محروم شوی. کاری را که از تو خواستم باید پس از پایان زمان محرومیت انجام بدهی.» به سخنان مقابله جویانه کودک هنگام محروم شدن توجهی نکنید. اگر به شما گفت که هیچ اهمیتی به این محرومیت نمی دهد و تنبیه شما برای او مهم نیست اعتنا نکنید، چون در حقیقت به این مسئله اهمیت می دهد.
اگر کودک پرخاشگری، نافرمانی و عصبانیت نشان داد سعی نکنید جریمه های دیگری را به پنج دقیقه محرومیت او اضافه کنید. خونسردی خویش را حفظ کنید. اگر کودک در مسیر رفتن به مکانی که برای محرومیت در نظر گرفته شده است چیزی را به هم ریخت. باید پس از پایان زمان محرومیت آنجا را مرتب کند و سپس کاری را که ابتدا از او خواسته شده بود انجام دهد. اگر پس از پایان مدت، کودک همچنان از انجام کاری که از اوخواسته شده بود خودداری کرد یا این که مکان مورد نظر را ترک نکرد باید سریعا زمان دیگری در محرومیت بگذراند این عمل تا اندازه ای تکرار می شود که کودک همکاری لازم را به دست اورد.
اگر کودک از محروم شدن خودداری کرد، اولین روش یا ساده ترین روش که توسط ویندل، ۱۹۹۴ مطرح شده این است که کودک را از شرکت در هر فعالیتی ممنوع کنید تا این که محرومیت انجام شود. با خونسردی به او بگویید: «اجازه نداری تلویزیون تماشا کنی، از کامپیوتر استفاده کنی، خوراکی بخوری، بیرون بازی کنی تا این که پنج دقیقه محرومیت را تمام کنی.» برای استفاده از این روش احتیاج به صبر و حوصله زیادی دارید زیرا در ابتدا ممکن است ساعت ها طول بکشد تا کودک موافقت کند که به مکان مورد نظر برود.
هنگامی که منتظر هستید تا محرومیت انجام بگیرد توجهی به کودک ننمایید، با او صحبت و مشاجره نکنید و نشان ندهید که از سرپیچی او ناراحت شده اید، کارهای روزانه خود را پیگیری کنید و فقط گاه گاهی به او تذکر بدهید که بعد از تمام کردن مدت محرومیت اجازه دارد کارهای متداول و بازی های معمول اش را انجام بدهد (کنت ونینگ، ۱۳۸۴).
روش دوم برخورد با خودداری از محروم شدن یک روش غیرفیزیکی است که توسط کاوانا (۱۹۹۱) مطرح شده است. این روش به این ترتیب است که برای هر سرپیچی از محرومیت باید یک دقیقه وقت اضافه به پنج دقیقه اولیه بیافزایید تا حداکثر ده دقیقه، اگر کودک همچنان از این کار خودداری کرد به او بگویید یک حق انتخاب دارد. یا ده دقیقه محروم شود یا این که یکی از مزایای خود را از دست خواهد داد مثل این که دو ساعت از بازی کردن یا تلویزیون نگاه کردن و … محروم ی شود. اگر همچنان خودداری کرد مزایای او را به طور کامل حذف کنید. اگر فرزند شما اهمیتی به حذف یکی نداد باید چند تا از مزایای مهم او را برای دو ساعت حذف کنید (مثل دوچرخه سواری، دیدن تلویزیون و بازی در بیرون از خانه).
برخی از کودکان وقتی محروم می شوند نمی خواهند ارامش خود را حفظ کنند و همچنان رفتارهای مقابله جویانه و آزار دهنده خود را ادامه می دهند. اگر کودک پس از ۱ پنج دقیقه ساکت نشد و زمان محروم شدن او از پنج به ده دقیقه افزایش یافت انو را خارج کنید و در عوض یک یا چند مزایای وی را برای دو ساعت حذف نمایید. هنگامی که این کار را می نید باید به کودک توضیح دهید که چرا جریمه را تغییر می دهید. به مرور زمان کودک یاد می گیرد که پنج دقیقه محروم شدن آسان تر از حذف مزایا برای دو ساعت می باشد (کنت ونینگ، ۱۳۸۴).
روش سوم در مورد خودداری از محروم شدن که توسط بارکلی مطرح شده است. در این روش از تماس فیزیکی و حتی قرار دادن کودک در اتاقش استفاده می شود. به کودک گفته می شود باید به مکانی که برای محرومیت در نظر گرفته شده است برود اما او از رفتن خودداری می کند. یا اینکه به ان مکان می رود اما پیش از پایان وقت آنجا را ترک می کند. در این لحظه باید خیلی جدی به او تذکر داد که چنین کاری باعث رفتن به تخت اش برای پنج دقیقه می شود. اگر کودک همچنان نافرمانی کرد او را با خونسردی ولی با جدیت به تخت اش ببرید و به او بگویید: به خاطر این که از محروم شدن خودداری کرده است باید بقیه زمان محرومیت را در تخت خود باشد و تا وقتی که روی تخت می باشد در اتاق می تواند باز باشد. سپس به او بگویید اگر تختخواب یا اتاق خود را قبل از پایان زمان محرومیت ترک کند او را دوباره روی تخت می گذارید. در اتاق را می بندید و در صورت لزوم ان را قفل می کنید. اگر کودک قبل پنج دقیقه صبر کنید تا آرامش خود را به دست آورد و به خود مسلط شود. برخی کودکان نافرمان وقتی در یک اتاق در بسته قرار می گیرند به سرعت ساکت می شوند تا زمان محرومیت آن ها تمام شود و از اتاق بیرون بیایند.
اما در برخی از کودکان قرار گرفتن در اتاق در بسته باعث به راه افتادن قشقرق هایی از قبیل داد و فریاد، اظهار نفرت، ناسزاگویی، به در کوبیدن و خراب کردن وسایل می شود. اگر چنین اتفاقی افتاد کودک باید تا زمانی که پنج دقیقه های محرومیت خود را تمام می کند در اتاق بماند و ۳۰ ثانیه آرام باشد و حتی اگر یک یا دو ساعت طول بکشد تا بتواند ۳۰ ثانیه ارامش داشته باشد. هنگامی که اولین مشاجرات به پایان رسید و کودک فهمید که شما به هیچ وجه توجهی به قشقرق های او نمی کنید به احتمال زیاد شروع به کنترل خویش می کند تا هر چه سریعتر مدت محرومیت تمام شود و از اتاق بیرون بیاید (ونینگ، ۱۳۸۴).
اگر کودک از بیرون آمدن از حالت محرومیت خودداری کرد و در اتاق ماند باز هم به نوعی از دستورات سرپیچی می کند. در چنین شرایطی به سادگی به او بگویید پنج دقیقه دیگر به زمان محرومیت او اضافه می شود. پس از پایان پنج دقیقه دوم و ۳۰ ثانیه آرامش به دنبال آن به او بگویید مدت تنبیه تمام شده است و باید کاری را که قبل از محرومیت از او خواسته شده بود انجام دهد. اگر او همچنان از حالت محرومیت خارج نشد زمان محرومیت او را مجدد اضافه کنید و این روش را ان قدر ادامه دهید تا کودک همکاری لازم را به دست اورد (فورهند و لانگ ۱۹۹۶، به نقل ونینگ، ۱۳۸۴).
ضمنا پیش از شروع برنامه محروم کردن و حذف مزایا باید تمام مراحل برنامه محرومیت را با کودک مطرح کنید. با چنین کاری او متوجه می شود که شما چه اندازه در بهبود رفتارها و برخوردهایی وی جدی و مصمم هستید.
به طور نمونه: مادر به کودک خود می گوید هنگامی که پدر و من دستوری به تو می دهیم یا می خواهیم که کار زشتی را انجام ندهی فقط یک بار به تو دستور می دهیم. اگر به خواسته ما توجه نکردی یا نافرمانی کردی یک بار به تو تذکر می دهیم که همکاری کردن چه سودی برای تو دارد و این که خودداری از انجام باعث رفتن تو به اتاق محرومیت می شود. اگر به اتاق رفتی باید فقط پنج دقیقه آنجا آرام بنشینی و به خود مسلط باشی و به رفتارت فکر کنی. بعد از پنج دقیقه باید ۳۰ ثانیه ارام باشی و پس از ان کاری را که قبلا از تو خواسته شدهد بود انجام دهی. اگر حاضر نشدی محرومیت را قبول کنی یا ان مکان را قبل از پایان زمان محرومیت ترک کردی اجازه نداری تا دو ساعت تلویزیون تماشا کنی، کامپیوتر را روشن کنی یا سوار دوچرخه ات شوی. اگر کسی را بزنی یا چیزی را بشکنی به سرعت و بدون تذکر باید به مکان محرومیت بروی. بسیار خوب سوالی نداری؟ خوب متوجه شدی؟
۴- جریمه کردن
روش جریمه کردن به حذف مقداری از تقویت کننده های یک کودک در ازای رفتار نامطلوبی که انجام داده است گفته می شود.
شرط استفاده از روش جریمه کردن ان است که کودک قبلا مدتی تقویت شده باشد تا بعد بتوان مقداری از تقویت کننده های دریافتی او را پس از انجام رفتار نامطلوب از او پس گرفت. یعنی مثلا کودک مقداری پول توجیبی دریافت کرده باشد تا بعد به خاطر رفتار نامناسب مقداری از ان کسر شود. نکته دیگری را که هنگام استفاده از روش جریمه کردن باید ان اندازه باشد که شخص با کوشش بیش تر بتواند انن را جبران کند.
دو روش محروم کردن و جریمه کردن بسیار به هم شبیه هستند. اما به رغم شباهت ها، تفاوت هایی نیز با هم دارند. مهم ترین تفاوت بین آن ها این است که در روش محروم کردن فرد مدتی از دریافت تقویت محروم می ماند، در حالی که در روش جریمه کردن مقداری از تقویت کننده هایی که قبلا دریافت کرده است از او پس گرفته می شود.
۵- جبران کردن
در روش جبرانی وقتی که کودک مرتکب رفتاری نامطلوب می شود او را وامی دارند تا برای جبران عمل خلاف خود ان را اصلاح کند. هدف این روش ان است که به کودک اموزش داده شود تا برای رفتار نامناسب خود قبول مسئولیت نماید ور فتار مناسب را یاد بگیرد. مثلا مادر، فرزندش را که خرده های بیسکویت در کف اتاق ریخته است وامی دارد تا خرده بیسکویت ها را جمع کند و در سطل زباله بریزد.
در روش جبران کردن می توان از کودک خواست تا علاوه بر جبران عمل اشتباه خود، به انجام اعمال اصلاحی اضافی نیز بپردازد. در این صورت، روش مورد استفاده جبران اضافی نامیده می شود. برای نمونه، مادر کودک اش را که پس از تذکرات مکرر باز هخم به ریختن خرده بیسکویت به کف اتاق ادامه می دهد وامی دارد تا هم آشغال هایی را که خود ریخته است جمع کند و هم تمام کف اتاق را جارو بکشد. یا مادر از کودک اش که به بچه همسایه توهین و بی احترامی کرده می خواهد تا هم از ان کودک و هم از کلیه افراد خانواده عذرخواهی کند.
هنگام استفاده از این روش، نکات زیر را در نظر بگیرید:
۱- به کودک بگویید که رفتار او نامطلوب بوده است.
۲- او را از انجام کاری که مشغول ان است بازدارید.
۳- با توضیحات شفاهی کار جبرانی او را برایش مشخص کنید.
۴- او را به انجام کار جبرانی مجبور نمایید. در صورت لزوم با فشار دست او را به انجام این کار وادارید، اما به محض آن که شروع به انجام آن کار رکد از فشار دست بکاهید.
۵- پس از انجام عمل جبرانی کودک را به کاری که مشغول انجام آن بوده است بازگردانید.
۶- تنبیه
تنبیه ارایه یک محرک آزار دهنده یا یک تقویت کننده منفی به دنبال یک رفتار نامطلوب است که نتیجه اش ضعیف شدن یا کاهش احتمال بروز آن رفتار است. محرک آزار دهنده مورد استفاده در تنبیه را محرک تنبیه کننده نیز می نامند. محرک آزار دهنده یا تنبیه کننده هماهن محرکی است که اگر رفتاری از ارگانیسم سبب دور شدن یا جلوگیری از وقوع آن بشود نتیجه اش افزیاش فراوانی ان رفتار است.
تنبیه در واقع احتمال بروز رفتار تنبیه شده را در شرایط همسان آتی کاهش می دهد، زیرا پاسخی که تنبیه می شود قبلا انجام شده است و تنبیه بر ان تاثیر ندارد. به طور نمونهن پدری که در دهان کودک خود به خاطر حرف زشتی که زده، فلفل می ریزد با پدری که به خاطر حرف زشتی که کودک اش زده، بر دهان او می کوبد، از تنبیه استفاده کرده است.
منبع:
کتاب لجبازی کودکان، نوشته دکتر فاطمه بیان فر
سلام یکی از دوستای خانوادگیمون فرزندش لجبازه از اول بچه ناآرمی بوده.پرخاشگری می کنه و اصلا حرف گوش نمیده نمی دونیم مشکلش چیه؟ آیا باید به دکتر مراجعه کنه؟
در نوع تربیتتون تجدید نظر کنید.شاید افرادی در خانواده در تربیت شما دخالت میکنن معمولا در بچه هایی که از تربیت پدر بزرگ و مادر بزرگ و… تاثیر می گیرند در این مورد چنین رفتاری بروز میدن
با سلام در مورد لجبازی کودکان ۷ ساله بهترین عکس العمل چیست؟
با سلام. لازم است که والدین کمتر سرزنش و ایراد گیری انجام بدن، باید نقاط قوت کودک رو ببینند و تقویت کلامی رو ابراز کنند این مسئله باعث می شه کودک رفتارهای مثبت رو بیشتر تکرار کنه. بعلاوه نادیده گرفتن رفتارهای منفی هم باعث خاموشی این رفتارها میشه. باید وقت بازی با کودک بذارند و توجه و پذیرش بدون قید و شرط داشته باشند.
روش نادیده گرفتن یا بی اعتنایی یک روش بسیار قوی در کاهش بدرفتار است. هنگام استفاده از روش فوق این اصل یادگیری اجتماعی را به یاد داشته باشید که هر رفتاری که مورد توجه قرار نگیرد به مرور ضعیف و ناپدید می شود. بی اعتنایی را می توان برای بدرفتاری های سبک مثل نق زدن، پافشاری و اصرار کردن بر کاری که مورد قبول والدین نیست، نپذیرفتن پاسخ منفی، داد زدن، فحش دادن، قشقرق راه انداختن، شکلک درآوردن، گریه کردنهای مداوم، جیغ زدن، بحث کردن و به کار بردن کلمات زشت به کار برد.
این روش را برای رفتارهایی که خطرناک هستند و باعث زیان و آسیب به دیگران می شوند به کار نبرید. بی اعتنایی باید تا زمانی که کودک رفتار نامناسب را از خود نشان می دهد ادامه داشته باشد تا این که کودک دست از انجام آن بردارد.
به خاطر داشته باشید وقتی برای اولین با از این روش استفاده می کنید ممکن است در رفتار نامناسب کودک افزایشی مشاهده کنید و بر میزان بدرفتار کودک اضافه شود.
این مسئله نشان می دهد که کودک قصد دارد شما را وادار کند که آن چیزی را که می خواهد به او بدهید. توجهی به این رفتار نکنید. زیرا به مرور زمان رفتاری که مورد بی اعتنایی قرار گرفته کاهش پیدا خواهد کرد.
روش بی اعتنایی دارای سه جزء است:
۱- قطع تماس چشمی یا کلامی با کودک، اصلا به کودک نگاه نکنید و قیافه ای به او نشان ندهید.
۲- قطع تماس کلامی، هیچ چیزی به کودک نگویید به خصوص هنگامی که اصرار دارد بداند چرا به او بی اعتنایی می کنید.
۳- قطع تماس فیزیکی، اگر کودک سعی داشت شما را ببوسد، یا بغل کند یا روی پای شما بنشیند اصلا جواب او را ندهید. حتی اگر لازم بود اتاق را ترک کنید تا کودک نتواند با شما تماس فیزیکی برقرار کند. به محض این که کودک رفتار نامناسب مورد نظر را قطع کرد، سریعا از روش تقویت اجتماعی مثبت به خاطر رفتار خوب او استفاده نمایید.
با سلام دختر و پسری دوقلو دارم که وارد نه سالگی شدند بر عکس پسرم که خیلی آرومه دخترم خیلی لجباز و پرخاشگر به حدی که داداشش را می زنه بعد از اینکه تنبیه می شه فوری معذرت خواهی می کنه و لی دوباره چند دقیقه بعد برای یک بهانه کوچک شروع می کنه خیلی با پدرش ناسازگاره و حرکات بچه ها ی سه چهار ساله را انجام می ده البته اون دو بار بی هوششی برای آنژیو گرفته که بعضی وقتها فکر می کنم عوارض اونه خیلی براش ناراحت هستم. البته من شاغلم و بچه ها تا دو سالگی پیش پرستار و از اون به بعد هم صبح ها مهد بودند و الان هم مدرسه خواهش می کنم راهنماییم کنید چطوری باهاش رفتار کنم حتی قهر کردن باهاش را هم امتحان کردم و محرومیت اون ولی فایده نداشته
با سلام. شما در این متن چند رفتار اشتباه رو در مقابل دخترتون ذکر کردید. اول تنبیه کردن. مثلا گفتید تنبیه می کنید و بعد اون معذرت خواهی می کنه .. به یاد داشته باشید هرگز معذرت خواهی کودک به منای این نیست که متوجه اشتباهش شده. این معذرت خواهی ناشی از ترس هست و کودک یادگرفته برای ساکت کردن شما فورا معذرت خواهی کند و این مسئله نه تنها رفتار رو کم نکرده بلکه خشم رو هم اضافه کرده. مورد دوم گفتید که قهر و محرومیت ور امتحان کردم. اینها هم هر کدوم باعث خشم بیشتر کودک می شوند. در واقع شما با رفتارتون مدام خشم و هیجان منفی کودک رو بیشتر کردین. پرخاشگری کودک می تونه نشانه ای بر اضطراب بالا باشد. عمل جراحی و بیهوشی و امثالهم این تاثیرات رو ندارن و تنها دارو درمانی در دراز مدت می تواند به عنوان یک فرایند طبی روی مغز و رفتار تاثیر بگذارد. باید روی سیستم رفتاری خانواده و هم چنین اضطراب کودک کار کرد.
سلام ممنون از همه تذکرات و راهنمایی هاتون لطفا بگید باید چیکار کنم و روش درست رفتار با اون چیه
اولین قدم اینه که رفتارهای پرخاشگرانه رو نادیده بگیرید. به جای اون روی رفتارهای مثبت تمرکز کنید و اونها رو پاداش بدین. بعلاوه میزان تذکر دادن و انتقاد کردن را کاهش دهید.
سلام واقعا خیلی ممنون
خواهش می کنم.. تنها توجه داشته باشید که پاداش های مادی استفاده نکنید تنها پاداش های کلامی.
سلام دختر ۱۱ ماهه دارم که وقتی به اون وسیله ای که میخواد نمیرسه یا وقتایی که بهش بی محلی میکنه منو میزنه.تند تند به دست به صورتم میزنه.گاهی هم به خودش فشار میاره و زور میزنه دندوناش رو بهم فشار میده.من دوران بارداری آرومی داشتم ولی خیلی هیجانی هستم دختر هم هیجانیه.چیکار کنم این عادت زدن از سرش بیفته؟ممنون
با سلام.. تنها راه درست مقابله در این مواقع نادیده گرفتن رفتار کودک است… فقط زمان هایی که متوجه می شوید قصد دارد این رفتار را انجام دهد از دسترس او خارج شوید و سعی کنید خود را مشغول کنید و به قدری صبر کنید که رفتار خاموش شود.