تغذیه کودکان نوپا و بزرگتر
در این مقاله با هدف آگاه سازی والدین از جنبه های روانی تغذیه و اثرات آن بر فعالیت غذا خوردن کودکان نوپا و بزرگتر مجموعه ای از نکات مهم گرد آوری شده است .
کودکان نوپا(بین یک و نیم تا دو سالگی) تا حدودی قادر به استفاده از غذای خانواده و هضم آن هستند. هر ماه این امکان وجود دارد که بر توانایی های آنها برای اینکه خودشان به تنهایی غذایشان را بخورند، افزود.
یکی دیگر از دردسر های شایع غذا دادن به کودکان نوپا، امتناع آنان از خوردن است. این کار والدین را نگرانی می کند پس به او برای خوردن غذا اصرار کرده یا سعی می کنند بزور به وی غذا بدهند در صورتی که با اصرار موفق نخواند شد. بنابراین انتخاب های مختلفی را پیش روی او قرار می دهند تا شاید بتوانند کودک را به خوردن ترغیب کنند، انتخاب برای کودکان نوپا بی معنا ست، و در آخر هم کودک غذایی نخورده اما کلی هم بیسکویت، پفک، شکلات و دیگر خوراکی های بی خاصیت را از شما دریافت کرده است.
کودک نوپا متوجه می شود که هنگام صرف غذا می تواند توجه شما یا سایر اعضای خانواده را جلب کند در نتیجه تا قاشق به دهان او نزدیک می شود، دهانش را می بندد و لبهایش را به هم فشار می دهد و صورتش را بر می گرداند به شکلی که قاشق در برابر گوش او قرار می گیرد. گاهی هم کودکتان غذایی را که همیشه دوست داشته، نمی خورد و شما را عصبانی می کند و به حدی که می گویید:« تو که همیشه اینو دوست داشتی…» اما او هیچ گونه تمایلی به خوردن ندارد و حتی تقاضای پفک و شکلات دارد و از اینجا ست که جنگ خوردن و نخوردن به جنگی همیشگی مبدل می شود. اغلب مشکلات مربوط به تغذیه کودک و چنانچه والدین آرامش خود را حفظ کنند برطرف می شود و نباید در مورد تغذیه فرزندتان مضطرب ونگران باشید زیرا این نگرانی در بیشتر مواقع بی مورد است. پیشنهادهایی در جهت تسهیل فرآیند غذا خوردن کودک نوپا ارائه می گردد.
کودکان گاهی اوقات اشتهای خوبی داشته و خوب غذا می خوردند، در مقابل بعضی وقتها هم اشتهایی به غذا ندارند و بدغذایی می کنند، گاهی هم هنگام ناهار غذا را بسیار با اشتها می خورند ولی برای شام بی اشتها می شوند یا برعکس در چنین مواردی پیشنهاد می شود میزان غذایی را که برای ناهار و شام کودک در نظر گرفته اید، اندکی کاهش دهید.
از زمانی که کودک نوپایتان می تواند از قاشق و لیوان استفاده کند، اجازه دهید خودش به تنهایی غذا بخورد، هر چند که آنها کثیف کاری می کنند و خیلی طول می کشد که غذایشان را بخورند اما اگر شما چنین اجازه ای به آنها بدهید استقلال طلبی را در آنها تشویق کرده اید( حتی اگر نتواند با قاشق غذا بخورد یکی در میان با دست غذا بخود)
اگر کودکتان خوب غذا می خورد از او بسیار تعریف و تمجید نمایید و اگر به اندازه کافی غذا نخورد، وی را مجبور به بیشتر غذا نخوردن نکنید.
تا حد امکان غذا ها و خوراکی های متنوعی به فرزندتان بدهید تا متوجه علائق غذایی او بشوید. اگر خودتان غذایی را دوست ندارید، کودک را از مصرف آن محروم نکنید، همچنین در صورتی که بچه به غذای خاصی علاقه دارد آن را در رژیم غذایی وی بگنجانید.
بعضی والدین از پرخوری فرزندشان تعریف و او را برای این کار تشویق می کنند ولی بهتر است از این کار اجتناب کنند زیرا کودک فکر می کند پرخوری رفتار خوبی است.
بهتر است اعضای خانواده حداقل روزی یک وعده را با هم غذابخورند. اگر امکان این کار وجود ندارد یا اینکه کودکتان زودتر از شما غذا می خورد سعی کنید همراه همسرتان در کنار بچه ها نشسته و در کنار آنها میوه یا غذای سبکی میل کنید مطمئن باشید اهمیت ارتباط بین اعضای خانواده در هنگام صرف غذا، کمتر از ارزش مواد غذایی که کودک دریافت می کند نیست علاوه بر این وقتی کودکی همراه والدین خود غذا می خورد آداب غذا خوردن را بدون تذکر دادن از طریق یادگیری مشاهده ای فرا می گیرد.
تا حد امکان روال و زمان معینی را برای غذا خوردن تعیین کنید و سعی کنید از آن پیروی کنید اگر یک روز زودتر و یک روز دیرتر به او غذا بدهید. منتظر بداخلاقی های او باشید زیرا افت قند خون مسبب تغییرات در خلق می شود، چنانچه بزرگتر شود تا نیم ساعت می توانید زمان غذا دادن او را زودتر یا دیر تر کنید.
اگر فرزندتان به طور ناگهانی و یک دفعه تمایلش را به غذایی از دست می دهد و از خوردن آن امتناع می کند به موضوع توجهی نشان ندهید. اجازه دهید، آنچه را که دوست دارد، بخورد و آنچه را که نمی خواهد نخورد و زمانین که غذایش را تمام کرد بدون هیچ صحبتی با اشاره ای ظرفش را بردارید. اگر نوع غذا را برای شما معین کرده که دوست ندارد. مثلا « من خورشت کرفس دوست ندارم» بحث نکنید احتمال اینکه این غذا را در آینده بخورد هست زیرا کودکان نوپا در مورد علاقه هایشان ثبات ندارند اما اگر شما رفتار مناسبی نداشته باشید این قبیل موارد در آنها تثبیت می شود ولی با رفتار مناسب اکثر این رفتارها به مرور زمان اصلاح می شوند.تغذیه کودکان نوپا و بزرگتر
اگر فرندتان غذایش را نمی خورد، مجبورش نکنید تا تمام کردن غذایش سر سفره یا میز غذا بنشیند. کودکان نوپا در لجبازی استاد هستند بهتر است با او سازش کنید یعنی به او بگویید سه تا قاشق از غذایت را بخور و بعدش برو به هیچ وجه هم کوتاه نیایید. در چنین مواقعی به هیچ وجه باقی مانده غذایش را کسی از اعضای خانواده نخورد و چنانچه تقاضای شکلات، بیسکویت و … کرد ندهید. آرام باشید و با خونسردی برخورد کنید اگر فرزندتان یک وعده غذایی را کامل نخورد یا اصلا نخورد دچار سوء تغذیه نمی شود ولی می تواند آغاز جنگ شما و او باشد.
در نظر داشته باشید پس از دو نیم سالگی، با بزرگتر شدن بچه ها ، توانایی های بیشتری بدست می آوردند بنابراین لازم است خطوط قرمز معین را در مورد آنها دور بریزید یا تغییر دهید ، آنها تمام سعی و تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا این حد ومرزها را بررسی کنید. در این زمانی والدین مجبور هستند دوباره تمام قواعد و حد و حدود را به روشنی برای او مشخص و قاطعانه و عاقلانه آنها را حفظ و رعایت کنند. برای اینکه غذا را با آرامش بیشتری صرف کنید ( حالا که او بزرگتر شده ) می توانید در آماده کردن و چیدن سفره یا میز مشارکت دهید. برای مثال از او بخواهید:« می تونی بشقاب ها رو ببری؟» سر میز هم از او بخواهید بعضی وسایل را که می تواند به شما بدهد مثل ظرف سس و شما والدین هم بایستی به جا ومناسب پاسخ رفتارهای کودکتان را بدهید مثلا متشکرم، ممنونم و … .
هیچ وقت چند نوع خوراکی را باهم به کودکتان هرچند بزرگتر شده باشد پیشنهاد نکنید تا از بین آنها یکی را انتخاب کند زیرا این کار شما را با مشکل روبه رو می کند و مثل این است که دنبال دردسر می گردید حتی چند نوع غذا نپزید تا او یکی را انتخاب کند و بخورد چون خانه رستوران نیست و شما با این کار به فرزندتان پیام غلطی را می فرستید چنانچه از غذا خوردن فرزندتان راضی هستید بعد از ۵ سالگی به او حق انتخاب بین دو تا سه نوع غذا بدهید.
گاهی کودک سر میز یا سفره نمی ماند این مشکل وقتی کودک نوپا بزرگتر می شود شروع می شود و غذا خوردن را سخت می کند. وقتی بچه هنگام غذا خوردن اغلب از سر سفره یا میز بلند می شود و دوباره بر می گردد، ظرف غذایش را به جای دیگری می برد و یا وسط غذا زیر میز می رود، در واقع در حال محک زدن حد و مرزها و نیز بررسی امکان بهانه گیری از غذا و سرانجام تحمیل خود به شما والدین است. یادتان باشد که غذا خوردن باید فعالیتی لذت بخش باشد و همه اعضای خانواده در آن شرکت داشته و با یکدیگر ارتباط و تعامل داشته باشند، واقعیت این است که ارتباط اعضای خانواده با یکدیگر هنگام صرف غذا به اندازه خود غذا ارزش و اهمیت دارد. پس قواعدی را که برای آن تعیین کرده اید قاطعانه حفظ و اجرا کنید. کودک باید بداند که همراه سایر اعضای خانواده باید سر سفره یا میز غذا بنشیند تا آداب غذا خوردن، نشستن، درخواست کردن و … را یاد بگیرد و شما هم با تشویق، رفتار های خوب و مورد پسندتان او را تقویت کنید، تا یادگیری حاصل شود، نشستن کودکان سر سفره، یا میز غذا برای سلامت آنان از اهمیت خاصی برخوردار است زیرا وقتی کودک حرکت می کند و جنب و جوش دارد دستگاه گوارش کودک دچار مشکل می شود در ضمن وقتی کودک در کنار سایر اعضای خانواده سر سفره می نشیند نشانگر این است که او نیز عضوی از خانواده است و باید به قواعد احترام بگذارد.
بسیاری از والدین قانون و روال خاصی را در حین صرف غذا رعایت نمی کنند زیرا همه توجه آنها به میزان غذایی است که کودک خورده یا اینکه فرزندشان غذایش را تمام کند و حاضرند فقط برای خوردن کودک چمششان را بر هر رفتار ناشایست و غیره قابل قبول بندند. قابل تصور است وقتی والدین شروع به اجرای قوانین می کنند در ابتدا دردسرشان بیشتر می شود باید حواسشان را جمع کنند به موقع اقدام کنند و اجازه ندهند غذا خوردن جنگ اعصاب شود. در اکثر موارد یادآوری اینکه کودک باید سرسفره یا میز بنشیند و غذایش را بخورد، کافی است اما اگر او توجهی به حرف شما نمی کند یا رفتارهای پرخاشگرانه دارد، از روش « اگه یک بار دیگه این کار با بکنی تنبیه(محروم) می شی!» استفاده کنید که در بیشتر موارد اثر گذار است.
در مورد زمان نشستن کودک سر سفره واقع بین باشید کودکان زیر ۵ سال حداکثر ۱۵ دقیقه می توانند سر سفره بنشینند. برای فرزندتان روشن کنید که سر سفره یا میز غذا باید چه رفتاری داشته باشد. پرتاپ اشیاء یا مواد غذایی، جرو بحث ، داد و فریاد و رفتارهایی از این قبیل در تمام سنین غیر قابل قبول و ممنوع هستند.
در مورد مشکل بیش از حد تنقلات غیر ضروری خوردن، به نظر می رسد اولین گام غلط را والدین برداشته اند، وقتی مقدار زیادی کیک، شکلات، چیپس، پفک و نوشابه در دسترس کودک باشد، چگونه می توان او را برای خوردن آنها سرزنش کنید اگر شما والدین بدون تامل به تقاضای کودکتان برای خوردن اینگونه تنقلات جواب مثبت بدهید در مورد بی اشتهایی فرزندتان به غذا های سالم مقصر هستید. اینگونه تنقلات خوراکی های با ارزش غذایی کم هستند و در عین حال حاوی قند زیاد می باشند که اندکی بعد از مصرف کردن آنها، قند خون به شدت بالا می رود و بچه علائمی نظیر تقلا و سرو صدای زیاد از خود نشان می دهد و پس از مدت کوتاهی که قند خونش دوباره افت می کند( که شاید حتی پایین تر از میزان اولیه اش هم برود) شما با بداخلاقی، نق نق کردن، گریه و بهانه گیری های او روبه رو می شوید. برای جلوگیری از کشمکش با کودکتان در مورد خوردن چنین تنقلاتی از خریداری خوراکی های با ارزش غذایی کم خودداری کنید هر چقدر این خوراکی ها کمتر در دسترس باشند جر و بحث کاهش پیدا می کند حتی اگر خودتان استفاده می کنید در مقابل دیدگان فرزندتان نباشد. هرگز از چنین خوراکی هایی به عنوان پاداش برای غذا خوردن یا خوب غذا خوردن یا رفتار خوب استفاده نکنید. به هیچ وجه اجازه ندهید کودک بعد از غذای اصلی از این خوراکی ها استفاده کند و همیشه به کودک اطلاع و آگاهی بدهید که زمان غذا خوردن نزدیک است.
منبع:فارس پاتوق
سن کودک خود را انتخاب کنید:
۲ دیدگاه ها