اختلال نقص توجه و بیش‌فعالی (ADHD) یک اختلال رفتاری مزمن است که اغلب در دوران کودکی ظاهر می‌شود و با نشانه‌های بیش فعالی، تکانشگری یا بی‌توجهی مشخص می‌شود، البته تمام بیماران سه نشانه را با هم تجربه نمی‌کنند، اما این علائم با مشکل در عملکرد تحصیلی، عاطفی و اجتماعی همراه است. اختلال نقص توجه و بیش فعالی ممکن است با سایر ناتوانی‌های عصبی، رفتاری، رشدی و یادگیری مرتبط باشد. درمان اختلال نقص توجه و بیش فعالی در مرکز مشاوره ستاره ایرانیان شامل دارودرمانی، رفتاردرمانی و تنظیم فعالیت‌های روزمره است.
اختلال نقص توجه و بیش فعالی یکی از شایع‌ترین اختلالات دوران کودکی است و در پسران بیشتر از دختران رخ میدهد و در صورت عدم درمان تحصیل و آینده کودک را کاملاً تحت‌تأثیر قرار میدهد؛ بنابراین توصیه می‌شود که هر چه زودتر به درمان و کنترل آن اقدام کنید تا آینده‌ای درخشان را برای کودک خود رقم بزنید.
خصوصیات بچه های بیش فعال
معمولاً نشانه‌های بیش فعالی حدود ۷ سالگی کودک مشاهده می‌شود، این کودکان اغلب از نظر عاطفی تأخیر دارند، به‌طوری‌که برخی از آنها در مقایسه با همسالان خود تا ۳۰ درصد تأخیر در بلوغ دارند؛ بنابراین دانش‌آموز ۱۰ساله مبتلا به بیش فعالی ممکن است؛ مانند یک کودک ۷ساله رفتار کند.
پسران بیشتر از دختران به ADHD مبتلا می‌شوند. علائم بیش فعالی ممکن است با افزایش سن کاهش یابد، معمولاً در بلوغ کاهش می‌یابد؛ اما تأثیر آن بر کار و یا تحصیل کم‌رنگ نمی‌شود. خصوصیات بچه‌های بیش فعال نی نی سایت شامل موارد زیر می‌شود:
-
بی‌توجهی: کودک به‌صورت مکرر بی‌توجهی و ناتوانی در حفظ تمرکز بر فعالیت‌ها را نشان میدهد. در کلاس درس این کودکان نمی‌توانند تمرکز کنند و معلم را کلافه می‌کنند بنابراین درس خواندن بچه های بیش فعال سخت است و دشواری های زیادی دارد.
-
رفتار تکانشی: رفتارهای تکانشی و حرکات نامناسب که برخلاف بی‌توجهی شامل رفتارهایی می‌شود که باعث می‌شود آرامش خانه یا کلاس را به هم بریزد و گاهی هم خنده‌دار باشد.
-
نشانه ترکیبی: نوع ترکیبی ADHD رایج‌ترین است که شامل هردو مورد بالا در کنار هم است.
-
مشکل در سازماندهی افکار
-
مشکل در برنامه‌ریزی و تعیین هدف
پیشنهاد مشاور: بازی درمانی و کودکان بیش فعال
علت بیش فعالی کودکان
علت ADHD مشخص نیست و نمی‌توان علت مشخصی را برای آن تعیین کرد. مطالعات حیوانی تفاوت‌هایی را در فرستنده‌های مغزی نشان داده‌اند. یک تحقیق ژنتیکی در مطالعات دوقلوها و خواهر و برادرها (یکسان) نشان‌داده‌شده است. اگر یکی از دوقلوهای همسان مبتلا به ADHD تشخیص داده شود، به‌احتمال ۹۲ درصد همان تشخیص در خواهر و برادر دوقلو وجود دارد. هنگام مقایسه خواهر و برادر دوقلو غیر همسان، احتمال به ۳۳٪ کاهش می‌یابد، بنابراین نقش ژنتیک را نباید در این اختلال نادیده گرفت.
کنترل بیش فعالی
۱. رژیم غذایی
کودک و نوجوان مبتلا به ADHD باید رژیم غذایی سالم داشته و از مصرف کافئین به‌طورجدی اجتناب کنند. همان‌طور که گفته شد، توصیه می‌شود که از متخصص کودک رژیم غذایی مناسبی را برای کودک بیش‌فعال گرفته و با کمک آن سعی در کنترل هیجانات کودک خود داشته باشید.
۲. ورزش
فعالیت بدنی منظم نقش مهمی در برخی از اختلالات رایج (به‌عنوان‌مثال، افسردگی، اضطراب) و بهبود تمرکز دارد. ورزش منظم برای کودکان مبتلا به ADHD مفید بوده و کمک می‌کند تا تمرکز خود را افزایش دهند. چندین مطالعه روی کودکان مبتلا به ADHD که دارو مصرف نمی‌کنند نشان داد که ورزش باعث افزایش تمرکز و کاهش رفتار تکانشی دارد.
۳. درمان های جایگزین
در مرکز مشاوره ستاره ایرانیان برای درمان بیش فعالی از دستگاه‌های بروز دنیا استفاده می‌شود که کم‌ترین عوارض را به دنبال دارد. این درمان تأثیر به‌شدت زیادی داشته و کاملاً بدون عوارض است و در جلسات اولیه نتایج بسیار مشخص و قابل‌توجهی را به دنبال دارد. برای آگاهی و اطلاعات بیشتر در مورد درمان بیش فعالی با مرکز ستاره تماس بگیرید.
۴.درمان بیش فعالی کودکان با داروهای گیاهی
دمنوش های گیاهی می تواند به بهبود حال و افزایش آرامش کودکان بیش فعال کمک می کند. برای این کار می توانید از متخصص کودک کمک بگیرید و ترکیب دمنوش های مناسب برای کودک خود را با توجه به شرایط او پیدا کنید.
پیشنهاد مشاور: رفتار با کودک بیش فعال
تربیت کودک بیش فعال
آیا تربیت کودک بیش فعال سخت است؟ کودکان مبتلا به بیش فعالی مانند همه دوستان همسن غیر بیش فعال دارای نقاط قوت و ضعف تحصیلی خواهند بود. برخی از کودکان مبتلا به بیش فعال بسیار برون‌گرا هستند، درحالی‌که برخی دیگر محتاط‌تر بوده و کمی درون‌گرا هستند. کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب از نظر عاطفی تأخیر نسبتاً زیاد و مهمی را تجربه می‌کنند، به‌طوری‌که برخی از افراد در مقایسه با همسالان خود تأخیر در بلوغ را تجربه می‌کنند؛ بنابراین، دانش‌آموز ۱۰ساله ممکن است؛ مانند یک کودک ۷ساله رفتار کند. مهارت‌های زیر کمک می‌کند تا تربیت کودک بیش فعال برای شما آسان تر شود:
۱. برقراری نظم
والدین معمولاً قوانین مشخصی برای برقراری نظم در خانه ندارند، اما کودک بیش فعال به نظم زیادی نیاز دارد؛ بنابراین قوانین خانه را به شیوه‌ای شفاف و منظم نگه دارید و همه چیز را برای کودک توضیح دهید، علاوه بر این دلایل قوانین را نیز به او توضیح دهید. به‌این‌ترتیب کودک می‌داند که از او چه انتظاری می‌رود. حتماً دستورالعمل‌های مشخصی داشته باشید تا کودک بداند چه انتظاری داشته باشد علاوه بر این برای او شرح دهید که در صورت شکستن قوانین چه برخوردی با او خواهید داشت.
۲. به کودک کمک کنید فهرستی از کارها ایجاد کند
فهرستی از مسئولیت‌ها و کارها می‌تواند به افزایش استقلال و تمرکز کودک کمک کند. به کودک یاد دهید که هر وقت تمرکز خود را از دست داد به این فهرست مراجعه کند. سخت‌گیری زیادی نشان ندهید و اجازه دهید تا کودک فهرست کارها را به هر شکلی که می‌خواهد انجام دهد. سرگرمی برای بچه های بیش فعال خیلی مهم است بنابراین حتما بازی هایی در برنامه داشته باشید که در آن به سرگرمی کودک پرداخته شود.
۳. آموزش
برای اینکه با کودکتان ارتباط خوبی برقرار کنید نیاز به آموزش دارید. مشاور به شما کمک می‌کند تا تکنیک‌های لازم را در موردنیازهای کودک بیش فعال را یاد بگیرید. این تکنیک‌ها علاوه بر اینکه به شما کمک می‌کند، به‌مرور شرایط را برای تربیت کودک بیش فعال هموار می‌کند. حتماً آموزش لازم را ببینید تا شرایط را برای بهبود کودک خود مساعد سازید. آموزش به شما کمک می‌کند تا درک کنید که دقیقاً چه انتظاری باید از کودکان خود داشته باشید. متخصص کودک می‌تواند به محدودکردن تمرکز بر روی چند رفتار خاص کمک کرده و بسیار تأثیرگذار است.
۴. به موفقیت های فرزندتان توجه کنید، هر چقدر هم که کوچک باشد.
کودک شما به‌خوبی توجه می‌کند که به‌خاطر کارهای خوب مورد تقدیر قرار می‌گیرد یا نه. به فرزندتان بگویید دقیقاً چه کاری را به‌خوبی انجام داده است. این کار می‌تواند به افزایش عزت‌نفس کودک شما کمک می‌کند و به‌مرور باعث بهبود عملکرد او می‌شود.
۵. به فرزندتان بگویید و نشان دهید که او را بدون قید و شرط دوست دارید.
روزهایی خواهد بود که ممکن است خودتان این را باور نکنید. این روزهایی خواهند بود که اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که مشکلاتی را که فرزندتان دائماً با آن روبرو می‌شود بپذیرید و عشق خود را ابراز کنید. به فرزندتان اجازه دهید تا بداند که در کنار یکدیگر زمان‌های سخت و دشوار را پشت سر خواهید گذاشت.
پیشنهاد مشاور: علائم بیش فعالی در کودکان ۳ ساله
۶. از ساعت و تایمر استفاده کنید.
ساعت‌های زیادی را در سرتاسر خانه قرار دهید، به‌خصوص در اتاق‌خواب فرزندتان نیز از ساعت‌های بزرگ استفاده کنید تا همیشه متوجه شود که در چه ساعتی از شبانه‌روز قرار است چه کاری را انجام دهد. سعی کنید برنامه تقریباً مشخصی را تعیین کنید؛ ولی سخت‌گیری بیش از حد نداشته باشید.
۷. نقاط قوت فرزندتان را شناسایی کنید.
کودکان بیش فعال در زمینه‌های خاص مانند هنر، ورزش، تکنولوژی یا توانایی مکانیکی دارای توانایی بسیار بالایی هستند؛ بنابراین سعی کنید این نقاط قوت را شناسایی کنید. این نقاط قوت کمک می‌کند تا فرزندتان احساس غرور و موفقیت داشته باشد و بسیار مهم است. این نقاط قوت اهمیت زیادی دارد و باید برای کشف آنها تلاش کنید همچنین، تاحدامکان از اجبار آنها خودداری کنید.
۸. مشاور
تربیت کودک بیش فعال باید زیر نظر مشاور باشد تا بتواند عملکرد خوب و مناسبی در زندگی خود نشان دهد. مشاور کمک می‌کند تا مهارت‌های اجتماعی کودک به سطح مطلوبی برسد، زیرا کودکان مبتلا به ADHD ممکن است توسط همسالان خود به دلیل رفتارهای بیش فعال، تکانشی یا پرخاشگرانه طرد شوند. آموزش والدین می‌تواند به شما کمک کند یاد بگیرید که چگونه به فرزندتان در دوست‌یابی و یادگیری همکاری با دیگران کمک کنید.
علاوه بر این خودتان نیز ممکن است به جلسات مشاوره احتیاج داشته باشید؛ زیرا نگهداری از کودک بیش فعال سخت است. کودک بیش فعال نیاز به مراقبت بیشتری نیاز به کودکان دیگر دارد؛ بنابراین باید به خودتان استراحت بدهید و اگر کمکی نداشته باشید به‌احتمال زیاد درگیر مشکلات زیادی مانند اضطراب یا افسردگی می‌شوید.
چرا مرکز مشاوره ستاره ایرانیان؟
مرکز تخصصی کودک مشاوره ستاره ایرانیان در سه شعبه در تهران به‌صورت حضوری، تلفنی و آنلاین در زمینه اختلالات کودک و نوجوان به‌صورت تخصصی تکنیک‌های مؤثری را برای مدیریت آنها ارائه میدهد. هزینه جلسات برای درمان بیش فعالی کودک باتوجه‌به مدرک کارشناسی ارشد، دکترا و سابقه کاری یا اساتید دانشگاه متفاوت است. مشاوران کودک ستاره ایرانیان تمام مهارت‌های درمانی کودک را داشته و دوره‌های مربوط به درمان کودک، بیش فعالی، داستان درمانی، بازی‌درمانی و مهارت‌های دیگر را گذرانده‌اند، هزینه مشاوره کودک از ۱۸۰ تا ۴۰۰ هزار تومان متفاوت است و با تماس با مراکز می‌توانید از قیمت و مهارت مشاوران به‌صورت دقیق اطلاع پیدا کنید و پاسخ سوالات خود را دریافت کنید.
مرکز مشاوره ستاره با سال‌ها تجربه در سه شعبه در تهران به‌صورت حضوری، تلفنی و آنلاین خدمات تخصصی را ارائه میدهد. نشانی و شماره این سه شعبه در ادامه ذکر شده است:
- قیطریه، چیذر، میدان ندا، جنب بانک دی، پلاک ۵۶، طبقه ۴ شماره تماس: ۲۲۲۴۷۱۰۰-۰۲۱
- شعبه شریعتی، چهارراه قصر، خیابان قدوسی، پلاک ۱۵۶، واحد ۱ شماره تماس: ۸۸۴۲۲۴۹۵-۰۲۱
- شعبه سعادت‌آباد، ضلع جنوب غربی چهارراه سرو، خیابان پاکنژاد کوچه گلها، پلاک ۵ طبقه ۴ شماره تماس: ۲۲۳۵۴۲۸۲-۰۲۱
مشاوران ما در این مرکز دارای سطح علمی بالایی اعم از اساتید دانشگاه، دکتری روانشناسی، کارشناسی ارشد و همچنین روان‌شناسان با بیش از ۱۵ سال سابقه کار هستند.
منبع: Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD): children and teenagers
رفتار با کودک بیش فعال چگونه است؟ مهم ترین نکات فرزندپروری کودک بیش فعال؟ عاقبت بچه های بیش فعال چیست؟ زندگی با کودک مبتلا به اختلال بیش فعالی یا کمبود توجه و تمرکز (ADD و یا ADHD) می تواند ملال آور و ناراحت کننده باشد، اما به عنوان والدین کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای کمک به کنترل و کاهش علائم انجام دهید. با کمک به کودکتان، نشان می دهید که می تواند به چالش های روزمره غلبه کرده و انرژی خود را در عرصه های مثبت بگذارد تا آرامش بیشتری به خانواده به ارمغان بیاورد.
خصوصیات بچه های بیش فعال
کودکان مبتلا به ADHD عموما نقص در عملکرد اجرایی دارند، این علائم شامل موارد زیر می باشد:
- توانایی فکر کردن و برنامه ریزی را از دست میدهد.
- نمی تواند برنامه های خود را سازمان دهی کند.
- کنترل آگاهانه و به اتمام رساندن کارها را ندارد.
- این بدین معنی است که شما بایستی به عنوان مدیر بالای سر او بایستید.
بیش فعالی نوجوانان یکی از مشکلات قابل توجه و دردسر ساز است که نه تنها عملکرد تحصیلی و ارتباطی نوجوان بلکه شرایط خانواده را نیز با بحران های زیادی مواجه می کند.
ممکن است به عنوان والدین و یا سرپرست نوجوان، هرگونه رفتار حاکی از عدم توجه و یا پرانرژی بودن فرزندتان را بیش فعالی تلقی کنید.
این در حالی است که یافته های علمی، وجود چند معیار را برای تشخیص بیش فعالی در نوجوان ضروری می دانند.
شناحت علائم بیش فعالی در کودکان ۳ ساله بسیار مهم است زیرا به تشخیص و درمان سریع آن کمک می کند. گاهی اوقات کودکان ۳ ساله ممکن است در توجه کردن، پیروی از دستورالعمل ها و انتظار یا گرفتن نوبت مشکل داشته باشند. این رفتارها می توانند رایج و مناسب سن بوده یا ممکن است نشان دهنده نیاز به ارزیابی اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) باشند.
به عنوان والدین، ممکن است تعجب کنید که آیا بیش فعالی در کودکان ۳ ساله شما وجود دارد یا برای سن خود معمولی رفتار می کند.
تاثیر تغذیه در بیش فعالی چه می باشد؟ آیا آنچه می خورید به توجه، تمرکز و یا بیش فعالی کمک می کند؟ هیچ دلیل علمی واضحی وجود ندارد که اختلال بیش فعالی و کمبود توجه در اثر رژیم یا مشکلات غذایی بوجود می آید.
ولی تحقیقات نشان داده اند که غذاهای مشخصی حداقل می توانند در تاثیر تغذیه در بیش فعالی نقش داشته باشند. بنابراین آیا این غذاها چیزهای خاصی هستند که اگر شما این شرایط را داشته باشید نباید بخورید؟ و یا اگر فرزند شما دچار مشکل کمبود توجه و بیش فعالی باشد نباید بخورد و آنچه می خورد را باید تغییر دهید؟ (بیشتر…)
برای تشخیص اینکه نوجوان تان مبتلا به اختلال بیش فعالی هست یا خیر، می بایست علایم متعددی از بیش فعالی و تکانشی بودن و یا بی توجهی و یا هر دو به مدت ۶ ماه یا بیشتر مشاهده شود.
علاوه بر این، لازم است علایم در دو یا بیشتر از دو موقعیت (مثلا خانه و مدرسه) اتفاق بیفتد.
نکته ی جالب توجه آن است که ممکن است نوجوان شما در اولین برخورد در مطب روانشناس، هیچ یک از علایم را نشان ندهد و به همین دلیل مشاهدات دقیق شما به عنوان والدین و یا معلم بسیار تعیین کننده است.
در ادامه با پاسخ های بله یا خیر، چک لیست بیش فعالی را تکمیل نمایید و هنگام مراجعه به روانشناس آن را همراه داشته باشید.
تکانشی بدون
- اغلب قبل ازاینکه سوال کامل پرسیده شود پاسخ می دهد. بلی خیر
- اغلب حرف دیگران را قطع می کند. بلی خیر
- اغلب به سختی نوبت را رعایت می کند یا در صف می ایستد. بلی خیر
بیش فعالی
- اغلب بیش از حد حرف می زند. بلی خیر
- اغلب وقتی که نشسته دست و پایش را تکان می دهد و در جایش آرام نمی گیرد. بلی خیر
- اغلب در آرام بازی کردن مشکل دارد. بلی خیر
- اغلب در موقعیت هایی که لازم است آرام بنشیند، جای خود را ترک می کند. بلی خیر
- اغلب بیش از حد بالا و پایین می پرد و یا می دود. بلی خیر
- اغلب به نظر می رسد در حال حرکت است. بلی خیر
بی توجهی
- اغلب قادر به توجه کردن به جزییات نیست و بخاطر بی دقتی اشتباه می کند. بلی خیر
- اغلب در کام کردن ک تکلیف و تمرکز برآن مشکل دارد. بلی خیر
- اغلب در موقعیت های روزمره فراموشکار است. بلی خیر
- اغلب به آسانی حواسش پرت می شود. بلی خیر
- اغلب به نظر می رسد که به حرف ها یا دستورات دیگان گوش نمی دهد. بلی خیر
- ۱۵) اغلب در سازمان دهی تکالیف وفعالیت ها مشکل دارد. بلی خیر
- فعالیت هایی که نیازمند تمرکز ذهنی طولانی هستند را دوست ندارد یا از آن ها اجتناب می کند.
بلی خیر
- اغلب وسایلش را گم می کند. بلی خیر
- ۱۸) اغلب نمی تواند بر اساس دستورالعمل پیش رود. بلی خیر
- آیا علایم فوق به مدت ۶ ماه یا بیشتر وجود دارند؟
- آیا این رفتارها باعث ایجاد مشکل یا اختلال شده است؟
- آیا این رفتارها در بیش از یک موقعیت وجود دارند؟
- آیا این علایم قبل از سن ۷ سالگی وجود داشته اند؟
اگر پاسخ تان در ۶ مورد و یا بیشتر از موارد بالا بله است و به هر چهار سوال بالا جواب بله داده اید، توصیه می شود با یک متخصص مشورت کنید تا بیش فعالی نوجوان تان دقیق تر بررسی شود.
جدیدترین روش های درمان بیش فعالی
بیش فعالی در اغلب موارد یک اختلال طولانی مدت است که تا پایان عمر ادامه پیدا می کند و دلایل زیستی زیادی در پیدایش آن دخیل اند.
فرد بیش فعال، نشانگان بیش فعالی را در دوران کودکی و تا قبل از سن ۷ سالگی نیز داشته است.
با ورود به دوران بلوغ و تجربه نشانگان بلوغ، برخی از نوجوانان ممکن است علایم بیش فعالی را به طور کلی ترک کنند.
اما در اکثر موارد این اختلال در دوران بلوغ، وخیم تر می شود و نیاز به درمان را ضروری تر می کند.
به دلیل تنوع مشکلات مروبط به این این اختلال، مسلما امکان آن که یک نوع درمان به تنهایی بتواند تمامی الزامات درمانی را برآورده کند، وجود ندارد.
به همین دلیل متخصصان، اغلب راهبردهای درمانی متععدی را ترکیب می کنند تا هریک جنبه ی متفاوتی از مشکلات روانی- اجتماعی نوجوان را مدنظر قرار دهند.
هیچ یک از این مداخلات نباید به عنوان شفادهنده در نظر گرفته شوند بلکه ارزش آن ها در کاهش سطح علایم اختلال و مشکلات رفتاری و هیجانی مرتبط با آن است.
وقتی هر یک از این درمان ها متوقف شوند، اغلب علایم اختلال به سطح پیش از درمان بر می گیرند و باید گفت رمز اثربخشی هر مداخله، در تداوم آن به صورت طولانی مدت است.
۱. دارو درمانی
در صورتی که بیش فعالی به صورت قطعی تشخیص داده شود، پزشک به منظور کنترل علایم، دارو تجویز خواهد کرد.
در فراتحلیل انجام شده توسط عابدی و همکاران (۱۳۹۱)، محققان به مقایسه میزان تاثیر درمان های دارویی، روانشناختی و آموزشی بر کاهش علایم اختلال بیش فعالی- نقص توجه پرداختند.
یافته های پژوهش نشان دهنده ی آن بود که میزان اثرگذاری مداخلات روانشناختی برکاهش نشانه های کلی اختلال نقص توجه .
بیش فعالی ۵۴/۰، بر علایم نقص توجه ۴۸/۰، بر بیش فعالی ۵۹/۰ و همچنین میزان اندازه اثر درمان های دارویی نسبت به مداخلات روانشناختی بسیار بیشتر و برابر با عدد ۷۶/۰ می باشد.
۲.درمان های رفتاری
به عنوان یک نوجوان بیش فعال، والد و یا مربی ای که با نوجوانان بیش فعال سر وکار دارید، لازم است بدانید، مدیریت نشانگان بیش فعالی، نیازمند “برنامه ریزی ویژه” است.
به عبارت دیگر فرزند شما به برنامه های رایج مدرسه و خانه پاسخ خوبی نخواهد داد و لازم است برای او برنامه ی ویژه ای داشته باشید.
- به منظور کاهش نقص توجه در این افراد، لازم است محرک های محیطی به حداقل برسد.
نوجوان بیش فعال نیازمند آن است که محیط یادگیری، کلاس درس، اتاق و نیمکتش تاحد ممکن خلوت و عاری از شلوغی باشد
- در کنار کنترل محرک های محیطی، لازم است برخی مهارت های پایه مانند برنامه ریزی و سازمان دهی کارهایی مانند انجام تکالیف کلاسی را به طور حساب شده به او آموزش دهید.
- باتوجه به پایین بودن دامنه ی توجه در این افراد، لازم است معلم، با در نظر گرفتن تفاوت های فردی، زمان بندی های خاصی را برای نوجوان بیش فعال در نظر بگیرد.
به عنوان مثال، او می تواند بعد از ۱۵ دقیقه فعالیت کلاسی، جایزه ای مثل رفتن در حیات مدرسه و دویدن دریافت کند و یا در فعالیت های حرکتی مانند نماینده کلاس شدن، دخالت داده شود تا بی قراری اش در جهت مثبت سوق داده شود.
- از چک لیست رفتاری روزانه استفاده کنید. برای مدیریت رفتار فرد بیش فعال لازم است انتظارات خود را به طور واضح و شفاف بیان کنید و برای عینی کردن نتایج، از یک چک لیست استفاده کنید.
مثلا می توانید به نوجوان آموزش دهید تا اهداف امروز خود را روی کاغذ بنویسد، برای هر کدام جایزه ای در نظر بگیرد و گام های لازم برای انجام ان را یادداشت کند.
سپس در پایان روز، در صورت موفقیت به خود جایزه دهد.
فراموش نکنید تشویق های کلامی و غیر کلامی شما نیز در موفقیت او نقش به سزایی خواهد داشت.
- باتوجه به بحران های دوره ی بلوغ، بی قراری درونی و تشویش ذهنی نوجوان بیشتر خواهد شد و این مساله خطر عود نشانگان نقص توجه و بیش فعالی را به دنبال دارد.
بنابراین با فرزندتان گفت و گو کنید تا از حمایت های یک مشاور یا روانشناس در مدرسه بهره ببرد.
کودک کم توجه، والد درمانده
یکی از مهم ترین مهارت های لازم برای دانش آموزان به ویژه در سن دبستان، مهارت دقت و تمرکز است.
ممکن است شما نیز به عنوان پدر، مادر و یا مربی با این مساله مواجه باشید که کودک مدت زمان بسیار کوتاهی بر بازی یا مساله ی درسی تمرکز می کند
رفتارهای سرزده، اعمال بدون فکر و یا حواس پرتی نشان می دهد و احتمالا از تلاش های بی نتیجه برای متمرکز کردن او خسته شده اید.
به عنوان متخصص مسائل کودک و نوجوان باید بگویم مشکلات مربوط به توجه و تمرکز از جمله شایع ترین مشکلات این دوره ی سنی هستند که با استفاده از روش های خاصی می توان آن ها را برطرف نمود.
توجه و تمرکز در کودکان و بزرگسالان چه تفاوتی دارد؟
نکته ی جالب توجه در آغاز بحث توجه و تمرکز کودکان آن است که اگرچه دامنه ی توجه کودکان بسیار کم تر از بزرگسالان است.
اما دقت و تمرکز آن ها در مساله ای که به آن مشغول شده اند، بسیار بیشتر از یک فرد بزرگسال است .
به همین دلیل است که اگر برای کودک تان داستانی تعریف کنید و او به دقت در حال گوش دادن به آن باشد .
سپس از شما بخواهد تا برای بار دوم ان را تکرار کنید، در صورت ایجاد تغییراتی در داستان، به سرعت مچ شما را خواهد گرفت.
این مساله نشان دهنده ی آن است که در صورت جلب صحیح و اصولی توجه دانش آموز و یا فرزندتان، او خواهد توانست مطالب را با عمق و کیفیت زیادی ادراک کرده، در ذهن نگه دارد و سپس تکرار کند.
کودک من در کدام مهارت دچار مشکل است؟ دقت؟ ادراک؟ حافظه؟
شاید این سوال در ذهن تان ایجاد شود که ” دقت”، ادراک و حافظه چه تفاوت هایی دارند؟
در پاسخ، به طور خلاصه می توان گفت دقت و ادراک، فرایند های بهبود دهنده ی حافظه محسوب می شوند.
به عبارت دیگر کودکانی که با استفاده از حواس ۵ گانه، توجه خود را به خوبی بر محرک مورد نظر معطوف می کنند (دقت)، بهتر می توانند معنای محرک را دریافت کرده.
آن را تفسیر کنند (ادراک)، مفهوم درک شده را در ذهن نگه داشته و مجددا به یادآورند (حافظه).
بنابراین با توجه به توضیحات ارایه شده کاملا واضح است که افزایش دقت و تمرکز دانش آموزان نقشی اساسی در بهبود عملکرد حافظه و یادگیری آن ها دارد.
از این جهت توجه به مساله دقت و تمرکز- به عنوان مهارت هایی اکتسابی- برای والدین و معلمان امری ضروری است.
عوامل تاثیر گذار بر توجه و تمرکز کودک خود را شناسایی کنید
به طور کلی عوامل موثر بر دامنه ی توجه و تمرکز کودک، به دو دسته عوامل بیرونی و درونی قابل تقسیم اند.
عوامل بیرونی موثر بر توجه و تمرکز کودک تان کدامند؟
- خواب کافی: تحقیقات موید نقش تعیین کننده ی خواب در امر یادگیری هستند.
در تحقیقی تعدادی کارت تصویر به آزمودنی ها داده و از آن ها خواسته شد تا پس از مشاهده، تصاویر را در ذهن خود نگه دارند.
در فاصله ای ۴۰ دقیقه ای تعدادی از آزمودنی ها خوابیدند در حالیکه تعداد دیگر بیدار ماندند.
نتیجه ی پس آزمون نشان داد آزمودنی هایی که در فاصله ی ۴۰ دقیقه ای پس از مشاهده ی تصاویر، خوابیدند مطالب را بهتر بازیابی کرده و عملکرد حافظه ی بهتری نشان دادند.
در تبیین این مساله باید گفت وقتی مطلبی به تازگی وارد مغز می شود ( به خصوص در هیپوکامپ) هنوز شکننده است و به راحتی فراموش می شود.
به خصوص اگر از مغزخواسته شود تا در همان لحظه چیزهای بیشتری را نیز به خاطر سپارد.
اما خواب و استراحت منجر به هدایت مطالب جدید به سمت نئوکورتکس – محل ذخیره ی دائمی تر اطلاعات- شده و به این صورت از فراموش شدن آن ها جلوگیری می کند.
بنابراین لازم است تا نسبت به ساعات خواب و استراحت فرزندتان با حساسیت ویژه ای عمل کنید.
به طور متوسط یک دانش آموز دبستانی به ۸ تا ۱۰ ساعت خواب مفید نیازمند است.
۲) دمای محیط: سرما یا گرمای بیش از حد می تواند مانع تمرکزشود. لازم است تا در جهت حفظ تمرکز این عامل نیز در نظر گرفته شود.
۳) تغذیه: عملکرد تغذیه بر کارکرد مغز مساله ای ثابت شده است. بر این اساس گنجاندن مواد غذایی متنوع در برنامه ی غذایی کودک بسیار حائز اهمیت است.
۴) ورزش: مطالعات انجام شده بر روی مغز موش ها و انسان ها نشان داده است که تمرینات منظم می تواند بازیابی حافظه را بهبود بخشد .
ورزش و فعالیت بدنی از جمله عوامل مهم در بهبود عملکرد شناختی کودکان است.
از عوامل درونی تاثیر گذار بر توجه و تمرکز کودک تان چه می دانید؟
علاوه بر عوامل بیرونی ذکر شده عوامل درونی مختلفی نیز توجه و تمرکزکودک را تحت تاثیر قرار خواهد دهد.
به عنوان والدین و یا مربی کودک لازم است بدانید که افزایش تمرکز چیزی جز افزایش توجه نیست و یکی از مهم ترین فنون افزایش توجه درکودکان “بازی” است.
شما به عنوان پدر، مادر و یا مربی این ابزار قدرت مند را دراختیار دارید و از طریق آشنایی با بازی های دقت و تمرکز می توانید به بهبود عملکرد حافظه و یادگیری کودک کمک ویژه ای کنید.
از آنجا که از بین ابعاد پنجگانه ی حواس، حس بینایی و شنوایی بیشترین درگیری را در فرایند یادگیری دارا می باشند، انجام بازی هایی که به تقویت دقت و ادراک بینایی و شنوایی منجر شوند، بیشتر توصیه می شود.
بسیاری از این بازی ها نیاز به صرف زمان زیاد ندارند و در موقعیت های مختلف قابل اجرا می باشند.
بنابراین توصیه می شود انجام این بازی ها را در ساعات مختلف، با فرزندتان داشته باشید.
بازی کن، دقت کن، حافظه ات را تقویت کن
- از کودک تان بخواهید چشم هایش را ببندد و مثلثی را تصور کند. سپس از او بخواهید با چشمان بسته آن مثلث را روی کاغذ به آرامی و با دقت بکشد و سپس برای بار دوم این کار را تکرار کند.
نتیجه هر دو فعالیت را به او نشان دهید. مطمئناً مثلث دوم با اشکال ها و ایرادهای کمتری کشیده شده است و بهبود شرایط درآن کاملاً مشهود است.
شما می توانید این بازی را در طول روز چند بار با فرزندتان انجام دهید و هر بار از تصاویر مختلف و در عین حال ساده (مربع ، ستاره و مستطیل) استفاده کنید.
در طول بازی به صورت ضمنی به فرزندتان یادآوری کنید که هرچه تصویر را آرام تر و با دقت بیشتری رسم کند، نتیجه کار بهتر خواهد بود.
- از فرزندتان بخواهید کتاب خواندن در محیط های مختلف را امتحان کند.
درکتابخانه، رستوران و دیگر مکان های شلوغ از او بخواهید برای دقایقی هرچند کوتاه کتاب بخواند و اگر او هنوز سوادخواندن ندارد شما برایش داستانی بخوانید.
(نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد آن است که هرگز او را وادار به مطالعه در حین حرکت اتومبیل نکنید زیرا این کار می تواند منجر به سرگیجه، حالت تهوع و مشکلات بینایی شود).
کتاب خواندن در محیط های متفاوت، تأثیری شگرف در افزایش تمرکز و دقت دارد.
در مصاحبه ای که با بسیاری از شطرنج بازان موفق دنیا انجام شده، آن ها گفته اند که برای افزایش تمرکز، بارها در محیط های بسیار شلوغ شطرنج بازی کرده اند.
- وقتی با فرزندتان به پارک می روید از او بخواهید به صدای طبیعت که شامل صدای آب ، پرندگان و سایر حیوانات است بادقت گوش دهد و سپس صداهایی را که شنیده است نام ببرد.
- ۴) از فرزندتان بخواهید دستانش را جلوی صورتش بگیرد و انگشتانش را به ترتیب و به آرامی خم کند.
به او یادآوری کنید حین خم کردن هر انگشت فقط به آن انگشت توجه کند. و به انگشت های دیگرش نگاه نکند.
وقتی همه انگشتانش را خم کرد به آرامی و به ترتیب دوباره این روش را برای صاف کردن انگشتان تکرار کند.
- از فرزندتان بخواهید که به آرامی و در ده شماره نفس بکشد و در حین نفس کشیدن فقط به تنفس و صدای آن فکر کند و بعد از ده شماره از او بخواهید که باز با همان ده شماره نفسش را بیرون بدهد.
این بازی می تواند در مواقع اضطراب، ترس و یا قبل از خواب نیز بسیار خوب عمل کند.
- فراهم کردن پازل و جدول های مخصوص به گروه سنی در افزایش دقت و تمرکز کودکان بسیار مناسب است.
شما می توانید به عنوان هم گروهی در جور کردن پازل با کودک همراه شده و به صورت ضمنی به رشد دقت و حافظه ی او نیز کمک کنید.
- می توانید در حین مشاهده ی فیلم از کودک تان بخواهید به دقت به صحنه های فیلم و محتوای آن توجه کرده و سپس مسابقه ای در مورد رنگ ها، اشیاء و اسامی موجود در فیلم راه اندازی کنید.
از کودک بخواهید با فعال کردن حافظه ی خود به سوالات پاسخ دهد.
- در صورتی که فرزندتان غالبا کم توجه است، موقعیت هایی را که در آن از خود توجه نشان می دهد مورد تشویق کلامی قرار دهید. بر اساس اصول شرطی سازی، تشویق کلامی منجر به تقویت رفتار توآم با توجه خواهد شد.
۹) از کودک تان بخواهید به شما با دقت تمام نگاه کند (به عنوان مثال لباس، کفش و ظاهرتان را به دقت مشاهده کند و در ذهن نگه دارد
سپس از اتاق خارج شده و تغییری در ظاهرتان ایجاد کنیدکه قابل رویت باشد. سپس از کودک بخواهید بگوید چه چیزی تغییر کرده است.
در صورتی که کودک درست پاسخ دهد، نفر بعدی خواهد بود که ظاهرش را تغییر می دهد و این بار شما در مورد چیزی که تغییر کرده است حدس خواهید زد.
بر اساس تجربه کودکان از این بازی لذت زیادی خواهند برد.
- از بازی های برپایه ی داستان کمک بگیرید. برای این کار نیاز به کتاب داستان هایی با موضوعات تخیلی و هیجان انگیز دارید.
می توانید چند صفحه ی اول داستان را برای فرزندتان بخوانید و سپس از او درخواست کنید تا ادامه ی داستان را حدس بزند.
می توانید خودتان نیز ادامه ی داستان را حدس بزنید و سپس در مورد حدس های تان با یکدیگر گفت و گو کنید.
انجام این بازی علاوه بر تقویت توجه و تمرکز، حس شوخ طبعی و تخیل را نیز در فرزندتان رشد خواهد داد.
- از مازهای سرگرم کننده و جذاب به منظور افزایش تمرکز، دقت، برنامه ریزی، تعیین توالی، سرعت پردازش و یکپارچه سازی دیداری-حرکتی فرزندتان استفاده کنید.
لازم است تا مازها را متناسب با سطح رشدی فرزندتان به درستی انتخاب کنید.
- تربیت کودک بیش فعال
- روانشناسی دختر ۱۱ ساله
- تربیت پسر یازده ساله
- داستان کودک دبستانی (۸ تا۱۰ سال)
- روانشناسی کودک ۴ تا ۵ ساله
از خراب کاری پیشگیری کنید
ممکن است به عنوان والد و یا مربی کودک، به دلیل کم توجهی او با مشکلات زیادی مواجه شده باشید، در مورد پیشرفت تحصیلی او احساس نگرانی کنید و یا برای بهبود اوضاع، عجله به خرج دهید.
قبل از شروع اجرای بازی های گفته شده به این نکته توجه داشته باشید که هرگز نخواهید توانست با توسل به زور و اجبار از کودک درخواست توجه و تمرکز کنید.
فرقی نمی کند که شما پدر و مادر او هستید و یا معلمی که با وجود کودکی کم توجه، کنترل کلاس را از دست داده است.
مهم ترین نکته برای پیشگیری از خراب کاری و رسیدن به هدف، “برقراری ارتباط با کودک” و در نظر گرفتن احساسات اوست.
اگر با مطالعه ی بازی های فوق، قصد دارید کلاس آموزشی توجه و تمرکز راه بیندازید و از این طریق توجه و تمرکز فرزندتان را دگرگون کنید، لازم است بدانید که محکوم به شکست هستید.
در فرایند بازی با فرزندتان درگیر شوید، از او نظرخواهی کنید و از بازی با او لذت ببرید. در ادامه خواهید دید که ارتباط موثر مانند همیشه معجزه خود را نشان داده و توجه فرزندتان نیز به طرز چشمگیری بهبود یافته است.
منبع:مشاورانه
استراتژی های انگیزشی برای کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD)
کودکان مبتلا به اختلال بیش فعالی کمبود توجه (ADHD) می توانند مشکلاتی برای انجام دادن کارها داشته باشند.به عنوان مثال، بچه هایی که دارای ADHD به طور اساسی بی توجه یا ADHD نوع ترکیبی هستند، توجه خود را به سختی در طول انجام یک کار حفظ می کنند، تکالیف را دنبال نمی کنند و به راحتی حواسشان پرت می شود.کودکان مبتلا به ADHD اغلب بیش از حد تحریک می شوند و با کار نیز مشکل دارند؛ علائم رفتاری می تواند شامل برخاستن از صندلی در کلاس باشد، پاسخ هایی را بروز دهد، منتظر نوبت خود نباشد و دیگران را دچار (بیشتر…)
تفاوت بین اختلال دوقطبی و بیش فعالی در کودکان و نوجوانان چیست؟
خیلی از اوقات والدین با شرایطی مواجه می شوند که کودک آنها از نوعی دغدغه سلامت روانی رنج می برد. این اختلال ممکن است توسط معلم، مشاور مدرسه یا حتی دیگر اعضای خانواده یا پزشک خانوادگی کودک به آنها گفته شده باشد.
یکی از متداول ترین بیماری های تهدید کننده سلامت روان کودک اختلال نقص توجه یا در اصطلاح عام ADD یا ADHD است. ملاک تشخیصی اختلال نقص توجه داشتن شش معیار یا بیشتر از هجده (حداقل شش ملاک طبقه نخست یا حداقل شش (بیشتر…)
مغز کودکان دارای اختلال نقص توجه و بیش فعالی فقر پروتئینی را نشان می دهد
تحقیقات جدید در کودکان با بیش فعالی و کمبود توجه به فقر مواد شیمیایی مورد نیاز در خون این کودکان پی بردند. به نظر می رسد کودکان با بیش فعالی و کمبود توجه، حدود۵۰ درصد سطوح پایین تری از آمینو اسید یا به اصطلاح تریپتوفان؛ پروتئین عامل تولید دوپامین، نورآدرنالین و استروتونین؛ و نیز یک مؤلفه مهم برای توجه و یادگیری دارند. جسیکا جاناسون از دانشگاه اربرو سویس به همراه تیم تحقیقاتی اش در پی بررسی فرضیه تفاوت بین انتقال پروتئین هاس تریپتوفان، تیروسین و آلانین در کودکان ADHD بودند، از آنجایی که این آمینو اسیدها مواد متشکله شیمیایی مغز و دخیل در ابتلای (بیشتر…)
