بازی درمانی کودکان (Play Therapy)، بازی درمانی در منزل یک تعامل درمانی بین کودک و درمانگر است که از طریق ارتباط نمادین در بازی در جست و جوی راه‌هایی برای کاهش اشفتگی هیجانی کودک می باشد.
بازی درمانی(Play Therapy) برای بیان احساسات کودکان استفاده می شود تا به آن ها کمک کند احساسات خود را به جای کلمات، با اسباب بازی به شکل بهتر و راحت تری بیان کنند.
بازی درمانی عمدتا برای کودکانی استفاده می شود که ممکن است نتوانند احساس خود را با کلمات بیان کنند. بازی درمانی به آن ها کمک می کند تا با استفاده از وسایل بازی ارتباط برقرار کنند. این می تواند به آن ها کمک کند تا یاد بگیرند با امور سخت کنار بیایند.
بازی درمانی
بازی کردن مانند تغذیه کردن یک نیاز مهم برای کودک است و برای رشد اجتماعی، ذهنی و جسمی کودک لازم و ضروری است.
کودکان افکار خود را از طریق بازی بروز می دهند.
کودکان هنگام بازی کردن بسیاری از احساسات خود از قبیل ترس، اندوه، خشم و شادی را بیان می کنند و همین بیان کردن باعث می شود که کودک احساس امنیت و احساس ارزشمند بودن کند.
هنگام بازی کردمن کودک انرژی خود را تخلیه می کند و اگر این انرژی در کودکان تخلیه نشود ممکن است کودک دچار اضطراب و افسردگی شود.
اگر بازی کردن کودکان را زیر نظر بگیریم می توانیم به بسیاری از ویژگی های رفتاری و احساسی کودک پی ببریم مثلا کودکی که به دنبال ابراز قدرت است.
در بازی های خود، در نقش مدیر، فرمانده و رئیس حاضر می شود.
کودکی که پرخاشگر است، این پرخاشگری را ممکن است بر سر اسباب بازی هایش خالی کند، آنها را بشکند و یا عروسکهایش را بزند.
اهمیت بازی کردن به قدری است که از روشی به نام بازی درمانی برای پی بردن به مشکلات کودکان و رفع آنها و همچنین پرورش کودکان استفاده میکنند.
بازی درمانی چیست؟
کودکان ظرفیت کمتری برای پردازش هیجانات و احساسات خود دارند.
بازی درمانی شرایطی را فراهم می کند تا کودکان بتوانند با استفاده از روش های سالم احساسات و هیجانات خود را کشف کنند و آنها را بروز دهند.
درمانگر توانایی های کودک را مهم می شمارد و تلاش می کند در فرصت های مناسب از آنها برای حل مشکلات استفاده کند.
بدین منظور درمانگر تلاش زیادی برای شناخت کودک به خصوص توانایی های کودک به کار می گیرد.
در بازی درمانی، روان درمانگر با استفاده از بازی درمانی به عواطف و احساسات درونی کودک پی می برد زیرا کودکان بسیاری از احساسات خوب و بدشان و همچنین مشکلاتشان را در بازی هایشان نشان می دهند.
بازی درمانی می تواند به صورت گروهی و یا فردی انجام شود، والدین نیز می توانند بازی درمانی را در خانه انجام دهند ولی بازی درمانی به کمک روانشناس و مشاور اثر بیشتری دارد.
کاربردهای بازی درمانی
- تشخیص اختلالاتی مثل اوتیسم
- پیشگیری از اختلالاتی مانند وسواس
- افزایش سازگاری و آموزش کنار آمدن
- افزایش قدرت مواجه شدن با مشکلات و کاهش اضطراب
- تقویت هوش هیجانی کودک
اختلالاتی که به روش بازی درمانی می توان درمان کرد
- اختلالات اضطرابی
- افسردگی
- ترس و خشم
- پیش فعالی
- مشکلات مرتبط به مدرسه
- رفع مشکلات بچه های طلاق
روش درمان با بازی درمانی
تکنیک بازی درمانی بر اساس انعکاس رفتار کودک است، یعنی درمانگر اول باید احساسات و هیجانات کودک را شناسایی کند و آنها را به کودک انتقال دهد و کودک را از اعمال و رفتار خود آگاه کند.
به عبارتی به صورت فعالانه کودک را در جریان درمان شرکت می دهد و با تاکید بر مهارت های او، کودک را در روند درمان هدایت می کند.
در موقعیت هایی کودک شرایط بازی را می سازد و بازی درمانگر به عنوان هدایت کننده و تفسیر کننده روش های او را پیگیری می کند.
درمانگر هیچ نوع بازی و شرایطی را برای کودک القا نمی کند و اورا آزاد می گذارد.
محیط بازی
محیط بازی درمانی میتواند در کلینیک، در مهد کودک و یا در مدرسه باشد.
محیط از لحاظ نور و درجه حرارت باید مناسب باشد.
باید محیطی باشد که در آن وسایل بازی مناسب برای کودک بتوان قرار داد و به گونه ای باشد رفتار عمل کودک را محدود نکند.
کودک باید درهمان اتاق بازی کند و اسباب بازی هارا از اتاق خارج نکند.
برای هر جلسه از درمان اسباب بازی های خاصی در نظر گرفته می شود و اسباب بازی ها با توجه به نوع درمان تعیین می شوند.
انواع بازی ها در بازی درمانی
-
بازی های تقلیدی
هدف درمانگر در این بازی این است که با دادن نقش به کودک مثل نقش پدری یا مادری و…باعث شود که کودک با پذیرش نقش مورد نظر یک سری رفتار را از خود بروز دهد و درمانگر با تفسیر آن رفتارها بسیاری از اضطراب ها، ترس ها و نقاط قوت شخصیتی کودک را شناسایی کند.
-
بازی های خلاقیتی
بازی هایی از جمله شن بازی، موسیقی، نقاشی، خمیر بازی را شامل می شود.
بسیاری از درمانگر ها از روی نقاشی کودک و یا اشکالی که کودک می سازد می تواند به احساسات کودک دست پیدا کند.
-
بازی درمانی گروهی
این بازی ها باعث می شوند که توانایی های شناختی کودک افزایش یابد و همچنین کودک راه های سالم برقراری ارتباط مناسب را می آموزد و از خود محوری خارج می شود.
بازی درمانی گروهی برای کودکانی که ناسازگاری اجتماعی دارند بسیار مناسب و کار آمد است.
-
بازی درمانی جسمی
این بازی ها باعث تخلیه انرژی در کودک می شوند و در رهایی کودک از کسالت به او کمک می کنند و برای درمان رفتارهای همراه با پرخاشگری مفید است.
-
بازی های نمایشی
بازی هایی هستند که در آن با استفاده از نقاب های انسان، حیوان و یا استفاده از عروسک ها در قالب یک داستان برای بچه ها اجرا می شوند.
تاثیر رابطه والد-کودک در بازی درمانی
چگونگی برقراری ارتباط والد با کودک اهمیت زیادی دارد و بهترین راه برای وارد شدن به دنیای کودکان از طریق بازی است.
چگونگی احساس والدین به خود و حس کار آمدی خویش به عنوان پدر یا مادر بر تمایلات آنها در بازی با فرزندانشان تاثیر بسیاری دارد.
از آنجایی که کودکان بیشتر تایم خود را همراه مادر هستند، فرزندپروری مادرانی که آموزش بازی درمانی مبتنی بر رابطه – والد کودک را گذرانده اند بسیار بهتر از گروهی است که این آموزش ها را ندیده اند.
همچنین از آنجایی که آموزش بازی درمانی مبتنی بر رابطه والد – کودک به رهبری جلسات بازی توسط کودک و به کار بردن راهکار منطقی برای نا فرمانی کودک از قوانین می پردازد، می تواند به افزایش بهبود عملکرد مادر نیز کمک کند.
نویسنده: سایت کودک و نوجوان
مقالات مرتبط
روانشناسی رشد کودک و نوجوان
در این مقاله به معرفی بازی درمانی به عنوان یکی از روش های مهم و موثر در درمان کودکان در حیطه های مختلف می پردازیم. و در ادامه به شما نشان خواهیم داد که می توانید با بکار گیری برخی روش های ساده بازی درمانی را در خانه اجرا کنید.
بازی درمانی چیست؟
از دیرباز تاکنون بازی به عنوان یک ابزار درمانی جایگزین برای درمان نشانه های کودکان دارای مشکلاتی مانند اختلال نقص توجه، افسردگی بالینی و اختلالات اضطراب به کار برده شده است. روان شناسان و روانپزشکان کودک همواره اعتقاد داشته اند که بازی می تواند در (بیشتر…)
همه ما اصطلاح ” ای بابا، این بازی کودکانه است” را شنیده ایم، که بر هر چیز ساده، سبک و بی اهمیت در قالب طرحواره ای کلی از امور دلالت دارد. اما بازی برای رشد روانی، اجتماعی و جسمانی کودکان مهم است. همه ما می دانیم که کودکان بازی را دوست دارند. اما آنچه نمی دانیم اهمیت بازی در زندگی کودک است. بازی در هر حیطه رشد و نمو کودک نقش مهمی دارد.
بازی وسیله ای برای اندوختن انرژی برای به عمل درآمدن در آینده است، هم چنین مهارت های حرکتی بزرگ و کوچک را تقویت و اصلاح می کند و نیز موجب تقویت بنیه و قوای جسمانی کودکان می شود. یادگیری حسی به شدت از طریق بازی شکل می گیرد. بازی (بیشتر…)
سرگرمی ها برای کودکان از پنج ماهگی تا ۵ سالگی
زود یه تکونی به خودت بده!
فعالیت های بیشماری برای شاد کردن کودکان و سرگرم شدن آنها در یک روز وجود دارد. چالشی که کودک را در معرض فعالیت هایی قرار می دهد که به رشد ذهن کوچک آنها و اساساً بدن آنها کمک می کند، از طریق پروژه ها و بازی هایی که برای محیا شدن به پول و زمان زیادی نیاز ندارند. ما در این سایت نیز در مقالات قبلی به فعالیت های بی شماری اشاره کرده ایم: ۲۵ فعالیت بدون صرف هزینه با کودکان ، بازی و فعالیت های خلاقانه: پیش دبستانی ها (بیشتر…)
بیش فعالی در بیشتر موارد علت واضحی ندارد اما نکته مهم در این میان، ژنتیک و عوامل بیولوژیک است که نقش مهمی در بروز این اختلالات در کودک دارد. نقش تغذیه در بروز بیش فعالی و یا بهبود آن مسئله ای است که هنوز ثابت نشده است و در برخی مطالعات گفته شده مصرف اسیدهای چرب و برخی ویتامینها موجب بهبود بیش فعالی میشود. اما مطالعات فعلی هنوز آن را اثبات نکرده است. برخی تحقیقات نیز به تواناییهای شناختی اشاره میکنند و معتقدند که هوش و تواناییهای شناختی میتواند موجب بروز بیشفعالی شود.
در این میان، برخی روشها میتوانند بر بیش فعالی کودکان مؤثر واقع شوند. بدین ترتیب که (بیشتر…)
یکی از شیوه های درمانی که می تواند موجب کاهش نشانه های کمرویی و گوشه گیری اجتماعی و در نتیجه کاهش تأثیرات منفی آن بر زندگی کودک شود، بازی درمانی است. بازی درمانگران، اهداف بازی را به صورت رشد خود، پختگی و رشد ارتباط دسته بندی کرده اند. در زمینه رشد، خود کودکان از بازی برای بیان احساسات و افکار، کشف علایق و کسب احساس کنترل بر روی محیط استفاده می کنند. در مورد فرایند پختگی یا رسش، بازی می تواند (بیشتر…)
