مراحل رشد کودک از یک تا پنج سالگی
مراحل رشد کودک از یک تا پنج سالگی چه می باشد؟ با چه نشانه های رشدی همراه است؟ سال های اولیه زندگی به خصوص چهار سال اول بسیار مهم می باشد و نقش مهمی در رشد و سلامت کودک دارد زیرا کودک در این دوران مهارت های بسیاری را یاد می گیرند و ساختار اصلی شخصیت او شکل می گیرد.
مراحل رشد کودک از یک تا پنج سالگی
آن چه در این دوران اهمیت دارد، این است که والدین باید مراحل رشد کودک از یک تا پنج سالگی را بدانند تا بتوانند آموزش های بهتری به کودک خود بدهند و در صورتی که متوجه شوند کودک شان دچار تاخیرات رشدی شده است می توانند مداخلاتی را انجام دهند البته به این نکته توجه داشته باشید که آهنگ رشدی کودکان با یکدیگر متفاوت می باشد و ویژگی های رشدی برای کودکان هم و سن و سال زودتر و یا دیرتر اتفاق میافتد و جای هیج نگرانی نیست.
ویژگی کودک ۱ ساله
قد و وزن
دختران در یک سالگی وزن آن ها بین ۹ کیلو ۵۰۰ گرم تا ۱۰ کیلو و ۳۵۰ گرم می باشد و قد آن ها ۷۵ سانتی متر تا ۸۸ سانتی متر است، اما این میزان در پسران متفاوت است و وزن پسران در این سن بین ۸ کیلو و ۹۸۰ گرم تا ۱۰ کیلو ۳۸۰ گرم می باشد و قد آن ها از ۷۴ تا ۷۷ سانتی متر رشد می کند.
واکنش به حرف ها
کودک در سن یک سالگی به اسمش عادت کرده است و نسبت به آن واکنش هایی نشان می دهد و زمانی که شما از او بخواهید که اجزای صورتش را به شما نشان دهد باید این کار را انجام دهد و به خوبی آن ها را بشناسد، حتی اگر نتواند اسم آن ها را به شما بگوید. در صورتی که کودک نتواند به خوبی حرف بزند باید درک حرف های دیگران را در او افزایش یابد و نسبت به آن عکس العمل هایی نشان دهد.
درک مفاهیم
با رشد درک کودک و افزایش توانایی هایش، کودک جهان اطرافش را می شناسد و یک سری از مفاهیم را متوجه می شود و می تواند آن ها را به یکدیگر نسبت دهد، اگر عکس چیزی را به او نشان دهید و یا در واقعیت آن را دیده باشد می تواند آن ها را به یکدیگر نسبت دهد، هم چنین با توضیحات شما می تواند یک سری از تفاوت ها را مانند سرد و گرم، تمیز و کثیف، بیرون و داخل را متوجه شود.
برقراری ارتباط
در این سن کودک برای این که با دیگران ارتباط برقرار کند با اشاره و صحبت کردن ارتباط برقرار می کند و او در دورانی قرار دارد که نحوه برقراری ارتباط شما با خواسته ها و نیازها و هدف های کودکی تاثیر بسیاری بر روی مهارت های ارتباطی و اجتماعی کودک می گذارد هم چنین در این سن توانایی هوشی و زبانی کودک به طور قابل ملاحظه ای رشد می کند و کودک می تواند به خوبی با شما ارتباط بگیرد.
لذت بردن از دیدن دوستان
کودک در سن یک سالگی دوست دارد در کنار هم سن و سالانش باشد و در کنار آن ها احساس شادی و خوشحالی می کند اما از او انتظار نداشته باشید که حتما با هم سن و سالانش سازگار باشد همین که در کنار کودک دیگری قرار می گیرد و با او بازی می کند کافی است، اولین گام در دوستیابی و رفیق شدن با دیگران، داشتن احساس راحتی با آن ها می باشد.
الگو برداری از بزرگ ها
همه کودکان در این سن اطرافیانشان را بهتر از همیشه مورد ارزیابی و درک قرار می دهند و دوست دارند که در آن ها مداخله کنند، هر کاری که شما انجام می دهید را سعی می کنند بعد از شما انجام دهند با این کار ممکن است تمایل داشته باشد در کارها به شما کمک کند.
زمانی که می بینید که می خواهد از شما تقلیدکند به او بگویید که چه کاری می خواهد انجام دهد و هدفتان از انجام آن کارها چه می باشد اما نباید از او انتظار داشته باشید که کارها را به درستی انجام دهد، به طور معمول تقلید کردن از خصوصیات اصلی کودک چهار ساله به حساب می آید.
اشیای دوست داشتنی
به طور معمول کودکان در یک سالگی به یکی از وسایل شان وابستگی شدیدی نشان می دهند و دوست دارند هر جا می روند آن را با خود ببرند و عموما این اشیا ممکن است پتو یا اسباب بازی باشد که در هنگام خستگی با آن می خوابند یا زمانی که ناراحت است از آن آرامش می گیرد به خصوص زمانی که شما در کنارش نباشید.
مسئله وابستگی به اشیا بیش تر برای کودکانی به وجود می آید که دچار اضطراب جدایی از والدین هستند، کودکان زمانی از این شی دل می کنند که راه دیگری برای تخلیه خودشان پیدا کنند.
خم شدن و چرخیدن
در این سن کودک می تواند تعادلش را حفظ کند و در حالت نشسته به دو طرف خم شود و یا بچرخد و اگر چیزی در پشت سر او قرار دارد را بدون این که تعادلش را به هم بزند و بیفتد را بر می دارد و به راحتی می تواند خودش را به اجسام برساند.
ایستادن روی پاها
کودکانی که چهار دست و پا رفتن را شروع می کنند ممکن است زمان زیادی را بتواند با تکیه دادن دست هایشان به جایی، مدتی بایستند اما باید از آن ها انتظار داشته باشید که بیفتند اما در این زمان باید به او اعتماد به نفس بدهید، کودکان به زودی اولین گام هایشان را بر می دارند و سعی می کنند که تعادلشان را حفظ کنند توجه داشته باشید که راه رفتن و روی پاهای خود ایستادن یکی از نشانه های سلامت نوزاد می باشد.
ویژگی کودکان دو ساله
قد و وزن
دختران در دو سالگی بین ۱۰ کیلو و ۶۰۰ گرم تا ۱۲ کیلو ۵۰۰ گرم وزن دارند و قد آن ها به طور معمول بین ۸۴ سانتی متر تا ۸۸ سانتی متر می باشد و پسران در این سن دارای وزن ۱۱ کیلو و ۲۰۰ گرم تا ۱۳ کیلو و ۱۰۰ گرم می باشد و قدشان چیزی بین ۸۵ تا ۸۹ سانتی متر است.
فعالیت های کودک
کودک در این سن یاد می گیرد که راه برود و به همین دلیل یک لحظه هم آرام و قرار ندارد و همه جا را به هم می ریزد، با وجود این که این دوران شیرین و جذاب است اما به دلیل فعالیت هایی که دارد خسته کننده است.
در این سن کودکتان بر روی دیوارها نقاشی می کشد، می تواند بنشیند، روی پاهایش بایستند، از پله ها بالا پایین برود و به توپ ضربه بزند، آن ها حتی می توانند بپرند و پازل های مکعب شان را به راحتی رو یکدیگر قرار دهند در این شرایط مطمئن باشید که کودک تان رشد در مهارت های حرکتی را به خوبی پشت سر خواهد گذاشت.
خشمگین شدن
کودکان در این سن خلق و خوی ثابتی ندارند و اصلا نمی تواند به تعادل برسند و بسیار تحریک پذیر هستند، موارد بسیاری مانند خشم، ترس، پرخاشگری و محبت کم و بیش در کودکان دیده می شود و کودکان در این سن هنگامی که عصبانی می شوند گاز می گیرند به دلیل این که نمی دانند چطور باید احساسات خود را تخلیه کنند.
البته در این شرایط جای هیچ نگرانی نیست زیرا در پایان دو سالگی به تعادل مطلوبی می رسند و می توانند رفتار آرام تر و باثبات تری از خودشان نشان دهند، و در این سن به مرور زمان کودک رفتار و هنجارهای اطرافیان و والدین را همانند سازی می کنند.
صحبت کردن
در این سن کودک می تواند به اشیایی که شما می گویید اشاره کند و اسامی افراد را بگوید و هم چنین جملات و عبارت هایی که ۲ یا ۴ کلمه دارند را بسازد و هم چنین لغات و جملاتی که شنیده است را تکرار کند و تصاویری که در کتاب مورد علاقه اش است را نام می برد.
البته در این سن اگر چه دایره لغات کودک افزایش می یابد اما در صحبت کردن بیش تر سکوت می کند و هم چنین در این شرایط سوالاتی در مورد اشیا مختلف از شما می پرسد که برای درک بهتر آن ها باید به آن ها جواب کوتاهی بدهید.
ویژگی کودک سه ساله
قد و وزن
کودکان دختر در سن سه سالگی وزنی حدود ۱۲ کیلو و ۹۰۰ گرم تا ۱۵ کیلو و ۲۰۰ گرم دارند و قدشان از ۹۱ سانتی متر تا ۹۶ سانتی متر رشد می کند و وزن کودکان پسر بین ۱۳ کیلو ۴۰۰ گرم تا ۱۵ کیلو و ۶۰۰ گرم می باشد و قد آن ها بین ۹۲ سانتی متر تا ۹۸ سانتی متر می باشد.
فعالیت کودک
در این سن کودک نسبت به ماه های قبلی زندگی اش تحرک بیش تری دارد و به همین نسبت هم در هنگام راه رفتن و دویدن راحت تر می توانند تعادلش را حفظ کنند و توانایی شان در این خصوص افزایش می یابد و هم چنین در این سن راحت تر می تواند روی انگشت های پاهایش راه برود و یا لی لی کند، او می تواند با هر قدم یکی از پله ها را بالا و پایین برود و حتی نرده ها را نگیرد، او می تواند به راحتی و سریع توپ را به هر سمتی پرتاب کند و با آن بازی کند.
در این سن بسیاری از توانایی ها و مهارت های کودک رشد پیدا می کند و می تواند به خوبی بسیاری از رنگ ها را با یکدیگر تطبیق دهد به طوری که نام شان را هم بداند، کودک در سه سالگی داستان را به شدت دوست دارد به طوری که شما را مجبور می کند داستان مورد علاقه را چندین بار در روز برایش بازگو کنید.
با این حال در صورتی که احساس می کنید که کودک تان در مهارت های حرکتی با تاخیر و مشکلاتی همراه است باید کودکتان را برای بررسی بیش تر به مشاور و متخصص ببرید تا به طور دقیق او را مورد بررسی قرار دهد.
پیشنهاد مشاور: روانشناسی کودک سه ساله
صحبت کردن
در این سن دایره لغات کودک بسیار زیاد است با این که ممکن است از بیش تر آن ها استفاده نکند، گفت وگو کردن با کودک بسیار مهم می باشد زیرا به او کمک می شود تا چیزهایی مثل ساختار جمله، ضمیر و زمان ها را یاد بگیرد،.
هم چنین در این سن توانایی کلامی کودک افزایش می یابد و انتظاراتش بسیار بیشتر شده است و او در سه سالگی حرف هایش را به صورت واضح و روشن بیان نمی کند و مبهم و بچه گانه حرف می زند، در این جا کودک پر از توقع و خواسته می شود و چیزهایی که می خواهد را بارها تکرار می کند و کار را به لجبازی می کشاند.
کنجکاوی
کودکان در سه سالگی متوجه تفاوت های خود و دیگران می شوند و از این که سوال هایشان را به طور واضح و روشن بپرسند هیچ هراسی ندارند و در بسیاری از مواقع در رابطه با تفاوت های ظاهری و جسمی سوالاتی را می پرسند.
مسئولیت پذیری
در این سن کودکان آمادگی این را پیدا می کنند که مسئولیت بعضی از کارها را بر عهده بگیرند و شما هم در این سن تمایل دارید تا این ویژگی ها را در او تقویت کنید پس از او بخواهید کارهایی که مربوط به خودش است و توانایی پذیرش آن ها را دارد به خودش بسپارید تا انجام دهد، این مورد باعث می شود تا به ساختن شخصیت او در بزرگسالی کمک بسیاری شود.
ویژگی کودک ۴ ساله
قد و وزن
در چهار سالگی کودکان دختر وزن آن ها بین ۱۴ کیلو ۶۰۰ گرم تا ۱۷ کیلو ۵۰۰ گرم می باشد و قد آن ها به طور معمول بین ۹۸ سانتی متر تا ۱۰۴ سانتی متر می باشد و در این سن پسران وزن شان بین ۱۵ کیلو گرم و ۱۰۰ گرم تا ۱۷ کیلو و ۷۰۰ گرم می باشد و قدشان ۹۹ سانتی متر تا ۱۰۵ سانتی متر است.
خلقیات و عواطف
کودک در این سن بسیار پرخاشگر و سرکش می شود و دوست دارد همه چیز مطابق میلش باشد و در صورتی که چیزی باب میلش نباشد با رفتارهایی مانند گریه کردن، لگد پرت کردن، شکست وسایل و رفتارهای دیگر مخالفت شان را اعلام می کنند شاید شما تصور کنید که این رفتارها نشانه لوس بودن کودک می باشد اما توجه داشته باشید که این رفتارها اقتضای سن اوست.
کودک در این سن صداقت و صمیمیت در بیان و عواطف او نشان داده می شود و به طور صراحت احساساتش را بیان می کند و توجه داشته باشید که احساساتش دستخوش تغییر ناگهانی می باشد و به سرعت فرد احساساتی مانند خشم، حسادت و ترس را تجربه می کند.
خصوصیت جسمانی
قبل از چهار سالگی رشد کودک بسیار سریع می باشد اما زمانی که وارد چهار سالگی می شود رشدش کندتر می شود و با نظم بهتری صورت می گیرد و هم چنین در این شرایط فعالیت و انرژی کودک چند برابر می شود و در میان دست و پاهایش هماهنگی بسیاری ایجاد می شود.
در این سن کارهای شخصی اش مانند دستشویی رفتن، شستن دست و صورت، پوشیدن لباس و کارهای این دسته را به خوبی انجام می دهد اما باید حواستان باشد که در این سن احتمال ابتلا به بیماری در کودک افزایش می یابد.
حس کنجکاوی
در سن چهار سالگی کودک به شدت کنجکاو می شود و تمایل دارد از بسیاری از کارهایش سردرآورد، شما می توانید کودک تان را در کارهای روزمره مشارکت دهید و در بسیاری از کارها از او کمک بخواهید تا این حسش را در مسیر درستی به کار گیرد و بر این اساس مستقل بودن و مسئولیت پذیری در او تقویت می شود.
مهارت کلامی
در این سن کودکان روزانه ۴ تا ۶ کلمه جدید یاد می گیرند و جمله هایشان ترکیب های بیش تر و طولانی تری دارند، در این سن کودک می تواند موقعیت های فرضی را به درستی درک کند و معنی کلمات را به خوبی بفهمد به طوری که اختلاف نظرها را می فهمد.
آن ها باهوش هستند و به سرعت توانایی در قصه و داستان گفتن را پیدا می کنند و می توانند آن ها را به صورت دقیق و به ترتیب بیان کنند، در این شرایط شما متوجه می شوید که او کودک در تلفظ کلمات و رعایت قواعد دستوری پیشرفت کرده اما هنوز غلط هایی در گفتارش مشاهده می شود.
نویسنده: محسن دادخواه
