پرخاشگری کودکان
پرخاشگری کودکان، رفتاری رایج است که اغلب والدین با آن مواجه می‌شوند. این رفتار می‌تواند از اشکال خفیف مانند لجبازی و جیغ زدن تا اشکال شدیدتر مانند کتک زدن و تخریب اموال متغیر باشد. درک علل، انواع و راهکارهای مقابله با پرخاشگری در کودکان، برای والدین و مربیان بسیار مهم است. پرخاشگری رفتاری خصومت‌آمیز و غیردوستانه است که در طی آن فرد تمایل دارد به دیگران صدمه و یا آسیب برساند. معمولاً کودکان خیلی سریع ناامید و مأیوس می‌شوند و پرخاشگری را مطابق با سنشان به شیوه‌های متفاوتی نشان می‌دهند. در اینجا سه شیوهٔ پرخاشگری مطرح شده است:
- پرخاشگر ابزاری، که شئ محور است. پرخاشگری ابزاری در کودکان، رفتاری است که در آن کودک از پرخاشگری به عنوان یک ابزار برای رسیدن به هدفی خاص استفاده می‌کند.
- پرخاشگری ارتباطی، که شخص محور است، با هدف آزار دادن دیگران (مثلاً زدن دوست به دلیل ناراحتی)
- پرخاشگری واکنشی: این نوع پرخاشگری به عنوان پاسخ به تحریک یا تهدید انجام می‌شود.
علائم
اگر نشانه های کودک عصبی زیر به مرور در فرزندتان دیده می شود، حتما باید از مشاور کمک بگیرید:
- اغلب عصبانی است.
- بسیار تحریک پذیر یا تکانشی است و در تمرکز کردن مشکل دارد.
- به راحتی ناامید می‌شود.
- به کودکان یا بزرگسالان دیگر حمله فیزیکی می‌کند.
- غالباً مجادله گر یا عبوس است.
- در مدرسه عملکرد ضعیفی دارد یا نمی تواند در کلاس درس یا سایر فعالیت‌های سازماندهی شده شرکت کند.
- در شرکت در موقعیت های اجتماعی و دوست یابی مشکل دارد.
- مدام با اعضای خانواده دعوا می کند و اختیارات والدین را نمی پذیرد.
- اغلب مسئولیت رفتار نادرست خود را انکار می کند و دیگران را مقصر می داند.
پیشنهاد مشاور: دلبستگی ناایمن در کودکان
علت پرخاشگری در سنین مختلف
پرخاشگری در سنین مختلف دلیل متفاوتی دارد که در ادامه به آن ها پرداخته شده است:
- علت پرخاشگری کودکان زیر ۳ سال: در این دوره سنی، کودکان نسبت به هر شیء که در اطرافشان وجود دارد، احساس مالکیت می‌کنند و فکر می‌کنند تمام لوازم اطرافشان متعلق به آن‌هاست. پرخاشگری در این دوره سنی شیء محور یا ابزاری است و غالباً به‌خاطر به‌دست‌آوردن چیزی رخ می‌دهد. برای درک بهتر شیوه های ابزار پرخاشگری کودکان (از تولد تا سه سالگی) به مثال های زیر توجه کنید:
- کودکی را می‌زند تا بیسکویت او را بگیرد.
- کودکی را به زمین هل می‌دهد تا با قطارش بازی کند.
- عروسک کودک دیگر را به‌زور می‌گیرد.
- دوستش را هل می‌دهد تا بتواند کنار پنجره ماشین بنشیند.
- علت پرخاشگری کودکان ۴ ساله: تروما، شرایط خانواده و برخی از سبک‌های فرزندپروری (مانند تنبیه شدید و متناقض) احتمال پرخاشگری کودک ۴ ساله را افزایش می‌دهد و باعث اختلال در زندگی او می‌شود. مسائل کنترل خشم کودکان اغلب به این دلیل اتفاق می‌افتد که نمی‌دانند چگونه با ناامیدی یا سایر احساسات ناراحت‌کننده خود کنار بیایند، آنها هنوز مهارت‌هایی را برای حل مشکلات بدون ناراحتی یاد نگرفته‌اند؛ بنابراین ممکن است پرخاشگر شوند.
- علت پرخاشگری کودکان ۵ ساله: در این سن، کودکان مهارت‌های شناختی و کلامی را کسب می‌کنند. معمولاً کودکان مهارت‌های جدید را که آموخته‌اند در رفتارهای پرخاشگرانه نیز به کار می‌گیرند. آنها پیامدها و نتایج رفتار پرخاشگرانه را می‌فهمند، بنابراین اگر رفتار پرخاشگرانه به طور مثبت تقویت شود، آن رفتار می‌تواند دائماً تکرار شده یا شدت پیدا کند و یا آنکه آن رفتار هم تکرار شود و هم شدت یابد. برای درک بهتر شیوه های ابزار پرخاشگری کودکان سه تا پنج ساله به مثال های زیر توجه کنید:
- کودکی، کودک دیگر را با مشت و لگد می‌زند به‌خاطر آنکه، آنچه را که از او می‌خواسته انجام نداده است (مسلط‌شدن).
- گوشی هدفون خواهر یا برادرش را خراب می‌کند، چون آنها اجازه نداده‌اند تا سی دی مورد دلخواهش را تماشا کند (انتقام‌جویی).
- کودک شروع به بدگویی در مورد کودکی می‌کند که از او می‌ترسد، یا وقتی با او مواجهه می‌شود احساس تهدید می‌کند.
با مشاوره تخصصی، به کودکتان کمک کنید تا احساسات خود را بهتر بیان کند. مرکز تخصصی کودک ستاره ایرانیان امکان درمان سریع پرخاشگری را برای کودک دلبند شما با کمک بهترین متخصصان ایران فراهم کرده است. برای صحبت با برترین روانشناسان می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
- رفتار با کودک پرخاشگر ۶ ساله: طبیعی است که کودکان خردسال گاهی اوقات ضداجتماعی، سرکش، و حتی به‌صورت کلامی پرخاشگر باشند و برای کودکان عصبی تا سن حدود شش‌سالگی نیز گاهی طبیعی است که از نظر فیزیکی پرخاشگر باشند.
- پرخاشگری در کودکان ۷ ساله: کودکان در این سن هنوز در حال یادگیری کنترل احساسات خود هستند و ممکن است در برابر ناامیدی یا عصبانیت، واکنش‌های پرخاشگرانه نشان دهند. از مهمترین عوامل پرخاشگری در کودکان می‌توان به بیش‌فعالی اشاره کرد. تکانشگری و تصمیم‌گیری ضعیف می‌تواند منجر به رفتاری شود که به‌عنوان پرخاشگری تعبیر می‌شود. این کودکان معمولاً عواقب اعمال خود را در نظر نمی‌گیرند و ممکن است خود و دیگران را به خطر بی اندازند.
- علت پرخاشگری کودکان ۱۰ ساله: اکثر بچه‌ها گاهی اوقات عصبانی می‌شوند. اما اگر زیاد اتفاق بیفتد، می‌تواند نشانه از یک مشکل باشد، به‌خصوص در کودک بزرگتر از هشت سال خشونت مداوم نشانه یک اختلال شدید است. اگر طغیان برای کودک یا دیگران خطرناک باشد و در خانه و مدرسه مشکل ایجاد کند باید از مشاور کمک بگیرید و این مشکل را شناسایی و درمان کنید. مشکلات سلامتی مانند کم‌خوابی، حساسیت‌های غذایی یا دردهای مزمن می‌توانند باعث تحریک‌پذیری و پرخاشگری در کودکان بزرگ تر شوند.
- پرخاشگری در کودکان ۱۱ ساله: در این سن، تغییرات هورمونی می تواند باعث نوسانات خلقی، تحریک پذیری و پرخاشگری شود. فشار همسالان، نگرانی در مورد ظاهر و مقایسه خود با دیگران می تواند منجر به رفتارهای پرخاشگرانه شود. علاوه بر این مشکلات در مدرسه، عدم موفقیت در انجام تکالیف و احساس ناکامی می تواند به پرخاشگری بیان شود.
برای مطالعه بیشتر:
الگوهای خانواده و پرخاشگری کودکان
چگونگی مدیریت رفتار کودک پرخاشگر
نحوه برخورد با کودک پرخاشگر
نحوه برخورد با کودک پرخاشگر نی نی سایت اهمیت زیادی دارد و نباید آن را سرسری گرفت. رفتارهای زیر می تواند به کنترل پرخاشگری کودک کمک کند:
- نقش خانواده: خانواده نقش اساسی در حفظ سلامت روانی، اجتماعی و جسمانی کودکان و والدین دارند. خانواده اولین و مهمترین بافت اجتماعی را برای رشد انسان فراهم می‌سازد. در جریان رشد طبیعی هر کودک، یک‌رشته تغییرات شناختی، عاطفی و اجتماعی را شاهد هستیم. اکثر مشکلات رفتاری کودکان، منعکس‌کننده شرایط پیچیده بین‌فردی اعضای خانواده به‌ویژه والدین است. به‌عبارت‌دیگر؛ وجود مشکلات رفتاری کودک به‌منزلهٔ روابط معیوب اعضای خانواده با یکدیگر است و با روش‌های تربیتی نادرست والدین و تمایلات معیوب آنها با فرزندان ارتباط دارد.
- در برخورد با کودک پرخاشگر، ثبات بسیار مهم است. قوانین را به طور مداوم اجرا کنید و از تنبیه‌های بدنی خودداری کنید.
- کودکان نیاز به احساس امنیت و دوست داشته شدن دارند: یکی از نیازهای مهم کودکان نیاز به امنیت است. چنانچه کودکان در فضای آرام و توأم با امنیت زندگی کنند در نتیجه با آرامش بیشتری رشد پیدا می‌کنند؛ بنابراین لازم است تا در خانه فضایی آرام و توأم با پذیرش فراهم کنید، تا کودک شما در خارج از خانه کمتر پرخاش کند و دردسرساز باشد.
- کودکان از طریق مشاهده می آموزند: کودکان با استفاده از مشاهده و دیدن، رفتارهای مختلفی را می‌آموزند. آنها به‌دقت به رفتار اطرافیان خود توجه می‌کنند و آنها را یاد می‌گیرند. همچنین کودکان با دیدن شخصیت‌هایی که در تلویزیون، ویدئو و سینما نیز رفتارهای مختلفی را مشاهده کرده و آنها را یاد می‌گیرند. کودکان شیوه و نحوهٔ رفتار شما را مشاهده می‌کنند و همان شیوه‌ها را یاد می‌گیرند.
۵. نشان دهید که خشونت مضر و زیان آور است: اگر به رفتارهای کودکان خردسال توجه کنید، متوجه می‌شوید که خشونت روی آنها اثرگذار است. اگر فرزند شما شاهد دعوا و خشونت یکی از اعضای خانواده با بقیه باشد، نباید سریع خود را ببازید، بلکه ابتدا به او اجازه دهید تا درباره خشونت با شما حرف بزند. ممکن است که فرزند شما در مدرسه، همسایگان و یا در تلویزیون نیز موارد مشابهی را ببیند، بنابراین به او اجازه دهید تا دربارهٔ آن رفتارها و احساساتی که نسبت به خشونت‌ورزی پیدا کرده صحبت کند.
۶. خودکنترلی را ترویج دهید: سعی کنید خوب بودن او را ترویج کنید، وقتی رفتار خوبی دارد آن را ستایش کرده و به او توجه کنید. تاکید کنید که خودکنترلی و حل تعارض مهارت هایی هستند که او برای موفقیت و دوست داشتن در دبیرستان و بعد از آن به آن نیاز دارد. اگر او در این مورد مشکل خاصی دارد، ممکن است بخواهید هر بار که موفق شد عصبانیت خود را کنترل کند، با یک رفتار ویژه به او پاداش دهید یا از مشاور کمک بگیرید تا رفتار درست را به فرزند خود یاد دهید.
پیشنهاد مشاور: با کودک پرخاشگر چگوه برخورد کنم؟
اگر تکنیک‌های فوق تفاوتی در رفتار کودک ایجاد نکرد، یا اگر رفتار پرخاشگرانه فرزندتان در مدرسه، خانواده یا سایر فعالیت‌ها باعث مشکل شده است باید از مشاور کمک بگیرید. مرکز تخصصی کودک ستاره ایرانیان امکان درمان سریع پرخاشگری را برای کودک دلبند شما با کمک بهترین متخصصان ایران فراهم کرده است. برای صحبت با برترین روانشناسان می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
درمان پرخاشگری در کودکان
- درمان های نوین: درمان های نوین به کودک شما کمک می کند تا بدون عوارض جانبی درمان مناسب را دریافت کند. نوروفیدبک روشی غیرتهاجمی است که به کودک کمک می‌کند تا فعالیت‌های مغزی خود را خودتنظیم کند. این روش به ویژه برای کودکان مبتلا به پرخاشگری، بیش‌فعالی و اختلالات رفتاری دیگر بسیار موثر است. مطالعات جهانی در این زمینه نشان داده‌اند که نوروفیدبک در درمان پرخاشگری کودکان بسیار موثر است. سنسورهای کوچکی روی سر کودک قرار می‌گیرند تا فعالیت‌های مغزی او را ثبت کنند. نوروفیدبک به کودک کمک می‌کند تا بهتر با دیگران ارتباط برقرار کند، مهارت‌های اجتماعی خود را تقویت کند.
- درمان شناختی- رفتاری: این روش درمانی بر تغییر افکار و رفتارهای منفی کودک تمرکز دارد. درمانگر به کودک کمک می‌کند تا افکار منفی خود را شناسایی کرده و آنها را با افکار مثبت جایگزین کند. همچنین، تکنیک‌های مدیریت خشم و مهارت‌های حل مسئله به کودک آموزش داده می‌شود.
- آموزش مهارت‌های اجتماعی: کودکانی که مهارت‌های اجتماعی ضعیفی دارند ممکن است در تعامل با دیگران مشکل داشته باشند و در نتیجه پرخاشگر شوند. آموزش مهارت‌هایی مانند گوش دادن فعال، بیان احساسات به شیوه‌ای مناسب و همکاری با دیگران می‌تواند به کودک کمک کند تا روابط بهتری با همسالان خود برقرار کند.
- دارودرمانی: در برخی موارد، ممکن است پزشک برای کودک دارو تجویز کند. داروها معمولاً به عنوان مکمل درمان‌های روانشناختی استفاده می‌شوند و برای درمان اختلالات زمینه‌ای مانند بیش‌فعالی یا اوتیسم تجویز می‌شوند.
مرکز مشاوره ستاره ایرانیان
آیا فرزندتان با چالش‌های پرخاشگری دست و پنجه نرم می‌کند؟ مرکز مشاوره ستاره ایرانیان با بهره‌گیری از متخصصین مجرب و رویکردهای نوین زیر نظر برترین متخصصان کودک، به شما کمک می‌کند تا ریشه‌های پرخاشگری فرزندتان را شناسایی کرده و راهکارهای موثر برای مدیریت و کاهش آن را بیابید. با خدمات تخصصی ما، از جمله مشاوره فردی و خانوادگی، آموزش مهارت‌های اجتماعی و رفتاری، و برنامه‌های درمانی جامع، به فرزندتان کمک می‌کنیم تا با احساسات خود به شیوه‌ای سالم‌تر برخورد کند و روابط اجتماعی موثری را برقرار کند. برای صحبت با برترین روانشناسان می توانید با شماره های ۰۲۱۲۲۳۵۴۲۸۲ و ۰۲۱۸۸۴۲۲۴۹۵ تماس بگیرید و به صورت حضوری، آنلاین یا تلفنی صحبت کنید.
