مشکلات خواب در کودکان

مشکلات خواب در کودکان

مشکلات خواب در کودکان، اختلالات زیادی را در بر می گیرد که در این مقاله به تمام آن ها می پردازیم. در طی اولین سال زندگی کودک، اغلب والدین بیان می کنند که کودکشان در طول شب نمی خوابد و گریه می کند.

بعضی از کودکان در دوسالگی، دچار کابوس و بی میلی به خواب می شوند و از سه تا پنج سالگی، کودک به مشکلات دیگری از جمله مشکل به خواب رفتن، بیدار شدن در طول شب و کابوس وحشتناک و غیره مبتلا می شوند. والدین تنها در صورتی باید به پزشک مراجعه می کنند که مشکل حاد و جدی باشد. بعضی اوقات ناراحتی های متفاوت محیطی و نگرانی ها سبب ایجاد اضطراب در کودک و یا سبب ناکامی خواسته ها و عدم ارضاء نیاز های اساسی او شده و موجب مختل شدن برنامه خواب او می شود.

اختلال خواب در کودکان بیش فعال

اختلال کمبود توجه و بیش فعالی (ADHD) معمولاً با خواب آشفته و بی خوابی همراه است.  فعالیت های زیر به کنترل اختلال خواب در کودکان بیش فعال کمک می کند:

  • روزانه ورزش کنید و از غذاهای محرک پرهیز کنید.
  • به یک برنامه زمانبندی پایبند باشید.
  • زنگ ساعت خواب را تنظیم کنید.
  • مصرف ملاتونین را زیر نظر دکتر در نظر بگیرید.

علت بی خوابی کودک ۲ساله

از نظر پزشکی خواب عبارت است از؛ دوره های نسبتا بدون حرکت و طولانی که در آن ها آستانه پاسخ به محرک ها افزایش می یابد. به عبارت بهتر؛ موجود زنده ای که خوابیده است، به بسیاری از محرک های اطراف خود پاسخ نمی دهد. برای حفظ تعادل جسمی و روانی، خواب بسیار حائز اهمیت است و محرومیت از آن موجب مشکلات احساسی، گفتاری، ادراکی، تفکری، شخصیتی، خلقی و نیز ظاهری می شود.

مشکلات خواب در کودکان

علل مشکلات خواب در کودکان می تواند شامل موارد زیر باشد:

  • سندرم پاهای بی قرار یا آپنه انسدادی خواب
  • اضطراب یا استرس
  • اختلال پزشکی مانند آسم
  • افسردگی
  • اختلال کمبود توجه یا یش فعالی (ADHD)
  • اوتیسم

برای مطالعه بیشتر:

تنظیم خواب نیمروز کودکان

کمک به کودک برای تنها خوابیدن

علت بدخوابی کودکان در شب

خواب و رویا از اولین پدیده هایی به شمار می آیند که بر اثر فشارهای روانی و مسائل اجتماعی، عاطفی فرد دچار اختلال و اشکال می شود.

مشکلات خواب در کودکان و علت بی خوابی کودکان را می توان به شکل زیر دسته بندی کرد:

  • کم خوابی همراه با کابوس های وحشت ناک
  • وحشت زدگی شبانه
  • راه رفتن در خواب
  • فشردن دندان ها در خواب
  • حرف زدن در خواب
  • آپنه انسدادی خواب (OSA)
  • آپنه خواب مرکزی (CSA)
  • بیخوابی
  • سندرم پای بی قرار

در ادامه به هر یک از موارد به صورت جداگانه می پردازیم:

۱- کم خوابی همراه با کابوس های وحشتناک

تقریبا دیدن کابوس در میان کودکان رایج می باشد. و با افزایش سن معمولا از فراوانی آن کاسته می شود. احتمال دارد با دیدن کابوس های شبانه، کودک از خواب برخیزد، گریه کند، فریاد بکشد و… چون او خواب بد و وحشت ناکی دیده است. اغلب این کابوس ها شامل مورد حمله قرار گرفتن، تعقیب شدن، آسیب دیدن فرد مورد علاقه کودک، دیدن حیوانات ترسناک وحشی و… است.

زمانی که کودک بیدار می شود، اگرچه که ترسیده است اما نسبت به محیط خود آگاهی دارد و قادر به نشخیص اطرافیان خود می باشد و همچنین می تواند بخشی از خواب خود را به خاطر بیاورد. در این موقعیت کودک می خواهد که والدین برای مدتی کوتاه در کنار او بمانند و یا می خواهد که به رخت خواب آن ها برود.

اما معمولا ترس کودک با اطمینان دادن والدین، سریع از بین می رود. اگرچه والدین می توانند چند لحظه نزد کودکشان بمانند تا او آرامش خود را بیابد، ولی هیچگاه نبایستی کودک را به رخت خواب خود منتقل کنند یا برای مدتی هرچند طولانی در کنار او بمانند، زیرا موجب بدآموزی کودک و وابستگی او خواهند شد.

۲- وحشت زدگی شبانه

بر خلاف کابوس ها، وحشت زدگی شبانه در بین کودکان نادر است. در وحشت زدگی شبانه، کودک آگاهی و شناختی نسبت به محیط ندارد و به شدت ترسیده است و در اکثر اوقات فریاد می کشد. در این حال، کودک کاملا بیدار نیست اما ممکن است که چشمان او باز باشد و به چیزی خیره شود.

درمانده به این سو و آن سو می دود و به اشخاص و اشیاء چنگ می زند و حس می کند در اتاق دزد یا سگی وجود دارد و قصد دارد آن را بیرون کند. فریاد کمک می زند و جیغ های بلند و نامفهوم می زند. وحشت زدگی شبانه سبب فعالیت بیشتر اعصاب خودکار می شود و معمولا در ثلث اول خواب این اتفاق رخ می دهد.

در وحشت زدگی شبانه، کودک هیچ گونه خاطره ای از آن چه موجب ترس و وحشت او شده به یاد ندارد و تنها معتقد است که چیزی واقعی بر سینه ی او سخت فشار وارد می کند. این اتفاق بیشتر در کودکان حساس یعنی کودکانی که احساسشان به سرعت و به سادگی جریحه دار می شود مشاهده شده است.

پیشنهاد مشاور: اختلالات خواب در کودکان زیر یک سال

۳- راه رفتن در خواب

این عمل معمولا با نشستن کودک در رخت خواب آغاز می شود. در این حال چشمان کودک باز است ولی نمی بیند. معمولا کودک از رخت خواب بیرون می آید و راه می رود. راه رفتن در خواب بدون آگاهی کودک انجام می شود. و پس از اتمام آن، کودک از آن خاطره ای به یاد نمی آورد. اغلب کودک از آنچه که در اطرافش می گذرد بدون اطلاع است و بیدار نمی شود. امکان دارد او بدون آن که بیدار شود پس از چند دقیقه به رخت خواب برگردد.

حدود ۱۵ درصد کودکان در سنین بین ۵ تا ۱۲ ساله، به صورت پراکنده در خواب راه می روند. مدت راه رفتن ها از چند دقیقه تا نیم ساعت، متفاوت است و پسران بیستر از دختران به آن مبتلا هستند.

همه ی کودکان مبتلا به راه رفتن در خواب، بستر خود را ترک نمی کنند، گاهی تنها در بستر خود می نشینند و به انجام کار هایی یکنواخت و کلیشه ای مانند نرتب کردن لحاف و ملافه و تشک می پردازند و سپس در رخت خواب دراز کشیده و می خوابند، فقط امکان دارد عده ای محدود طرح کامل راه رفتن در خواب را اجرا کنند. منحصرا راه رفتن در خواب در خواب های طولانی انجام می گیرد، نه در خواب های سبک که با رویا همراه است.

نوارهای مغزی افراد مبتلا به این اختلال ها، پیش از اقدام به راه رفتن در خواب، دارای ویژگی خاصی می باشند و نارسایی دستگاه عصبی مرکزی در اختلال راه رفتن اهمیت فوق العاده ای دارد. (کلیز و همکاران، ۱۹۶۶) .

۴- فشردن دندان ها در خواب

این عمل پدیده ای دیگری است که احتمال دارد در هنگام خواب اتفاق بیفتد. در این حالت کودک محکم دندان هایش را بهم می فشارد و یا می ساید. این اختلال در کودکان و یا افراد بالغ به وضوح دیده می شود و در ۱۳ تا ۱۵ درصد افراد طبیعی مشاهده می شود. این اختلال گاهی آن قدر شدید است که سبب آسیب دیدگی دندان ها می شود.

فرد مبتلا به این اختلال در هنگام عمل سائیدن دندان هایش، هیچ گونه اطلاعی ندارد و نسبت به این عمل ناراحت نیست، اما برای اطرافیان و والدین او بسیار ناراحت کننده و نگران کننده می باشد. گاهی علت این اختلال اضططراب شدید و خشم فروخورده توسط شخص می باشد، که می توان از طریق روان درمانی آن را برطرف کرد و گاهی اوقات اشکالی است که در جفت شدن دندان ها وجود دارد. که در این صورت می توان با مراجعه به دندان پزشک این اختلال را رفع کرد.

۵- حرف زدن در خواب

صحبت کردن در خواب نیز، جزو مشکلات خواب در کودکان می باشد. این اختلال امکان دارد که شامل چند واژه در هنگام خواب و یا گاهی نیز شرح کامل زندگی و ی علایق فرد باشد، اما رویاهای او و نیز اسرار مهم زندگی در این حالت اشکار نمی شود. گفتار در خواب ممکن است که همراه با وحشت زدگی شبانه و یا با راه رفتن در خواب باشد. اگر صحبت کردن در خواب به تنهایی بروز کند، امکان درمان خود به خود  آن وجود دارد و نیازی به درمان آن توسط روان شناس نیست.

مشکلات خواب در کودکان

۶. سندرم پای بی قرار

علت دقیق سندرم پای بیقرار از کودکی به کودک دیگر متفاوت است. در برخی موارد علت آن مشخص نیست. در سایر کودکان، سندرم پای بی قرار می تواند به سطح پایین آهن مربوط باشد یا گاهی اوقات با دیابت، بیماران کلیوی یا برخی از بیماری های عصبی مرتبط است.

سندرم پای بی قرار گاهی اوقات در خانواده ها دیده می شود و تصور می شود که یک پیوند ژنتیکی در این موارد وجود دارد. بسیاری از انواع مختلف داروها از جمله داروهایی که برای درمان افسردگی، آلرژی ها و اختلالات روانپزشکی استفاده می شوند ممکن است به عنوان یک عارضه جانبی باعث ایجاد  سندرم پای بی قرار شوند.

در این اختلال به دلیل تمایل به حرکت دادن پاها برای تسکین ناراحتی، اغلب به زمان بیشتری برای به خواب رفتن نیاز است و گاهی اوقات خواب ماندن نیز ممکن است دشوار باشد.

۷. آپنه انسدادی

آپنه انسدادی یک مشکلات خواب در کودکان است که در آن تنفس کودک شما تا حدی یا به طور کامل در طول خواب مسدود می شود. این اتفاق ممکن است چندین بار در شب اتفاق بیفتد. این وضعیت زمانی رخ می دهد که راه هوایی فوقانی در طول خواب باریک یا مسدود شود.

۸. آپنه خواب مرکزی (CSA)

آپنه خواب مرکزی یک وضعیت نادر در کودکان است که علت اصلی آن ناهنجاری های جراحی مغز و اعصاب است.

درمان 

۱. درمان شناختی رفتاری برای بی خوابی

درمان شناختی رفتاری یک برنامه درمانی ۶ تا ۸ هفته ای است که به شما کمک می کند یاد بگیرید چگونه سریع تر بخوابید و مدت طولانی تری بخوابید. این معمولا به عنوان اولین گزینه درمانی برای بی خوابی طولانی مدت توصیه می شود و می تواند برای کودکان بسیار موثر باشد.

۲. مداخلات رفتاری

اکثریت قریب به اتفاق اختلالات خواب در کودکان و نوجوانان به طور مناسب تنها با رفتار درمانی مدیریت می شوند و مداخلات رفتاری باید درمان خط اول در نظر گرفته شود، همانطور که برای بزرگسالان نیز توصیه می شود.

منبع: Sleep Problems in Children

2 پاسخ
    • روانشناس کودک
      روانشناس کودک گفته:

      با سلام.. بهم خوردن سیکل تایم کودکان موجب از دست رفتن تایم به موقع خواب شده و بچه ها دیرتر به خواب می روند. برای بهبود ساعت خواب کودک باید چرت های روزانه و ساعت به خواب رفتن و بیدار شدن از خواب در صبح رو تنظیم کنید و همیشه یکسان باشید.

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *