علل فردی مشکل لجبازی و نافرمانی
علت دقیق ابتلا به اختلال لجبازی ونافرمانی هنوز ناشناخته است ولی روان پزشکان وروان شناسان معتقدند ترکیب عوامل زیستی، ژنیتیکی و محیطی می‌تواند مسبب این اختلال باشد (مجله سلامت ذهن، ۲۰۱۲). از سال ۲۰۰۴ محققان چندین نظریه را در مورد پیدایش این اختلال مطرح کرده اند. این نظریه ها موارد زیر را به عنوان عوامل این اختلال برشمرده اند.
۱-خلق وخوی کودک وپاسخ خانواده به این خلق وخو.
۲-استعدادژنتیکی در ابتلا به این اختلال در برخی خانواده ها.
۳-یک علت عصب شناختی مانند آسیب های واردشده به سر.
۴-عدم تعادل شیمیایی درمغز به ویژه عدم تعادل سطح سروتونین.
۵-سبک زندگی والدین، مجادله وتعارض های والدینی، والدینی که در ارتباط با یکدیگرهمیشه متخاصم هستند واز اجبار وخشونت استفاده میکنند.
۶-محدودیت ها وتاخیرات رشدی در توانایی های تفکر واحساسات کودک.
۷- سواستفاده جسمی یاجنسی از کودک .
۸- بی توجهی به کودک یا طرد او.
۹- بی ثباتی در برقراری نظم وانظباط در خانه ویا مقررات سخت وخشن.
۱۰- فقدان تعاملات مثبت والدینی.
۱۱- والدینی با مشکلات اقتصادی ومالی.
۱۲- والدینی با تاریخچه بیش فعالی، اختلال سلوک یا شخصیت ضد اجتماعی.
۱۳- والدینی که در کودکی مورد آزار جسمی ویاجنسی قرار گرفته اند
۱۴- والدین مستبد وسلطه جو.
۱۵-تغییر مکرر مدرسه ومحل زندگی.
در ادامه عوامل فردی مورد بررسی قرار می گیرند:
عومل سرشتی، ژنتیکی و زیست شناختی
نخستین دسته عوامل مرتبط که در بروز اختلال لجبازی ونافرمانی موثرند، عوامل سرشتی هستند که فرد را مستعد رفتارهای پرخاشگرانه یا مقابله جویا نه می کنند.برخی مطالعات نشان داده اند صدمه یا آسیب به برخی مناطق مغزی می تواند موجب مشکلات جدی در رفتار کودک شود.مقدار غیر طبیعی برخی ترکیبات شیمیایی مغز در انتقال دهنده های عصبی و عدم تعادل مواد شیمیایی موجب می شود پیغام های فرستاده شده از مغز به خوبی منتقل نشوند ومنجر به ظهور علایم اختلال لجبازی ونافرمانی یا سایر بیماری های عصبی مانند بیش فعالی، کم توجهی، اختلال یادگیری، افسردگی و اختلالات اضطرابی شود که به مشکلات رفتاری کودکان دامن می زند (مجله سلامت ذهن، ۲۰۱۲).
مایو، ۲۰۱۲ عدم تعادل مواد بیو شیمیایی مغز مانند سروتونین را در ایجاد این اختلال موثر می داند .این کودکان طبیعت وسرشت وجودی شان به طور ذاتی نسبت به همسالانشان سخت تر وانعطاف ناپذیرتر است وهمین امر موجب می شود تا معمولآ به راحتی وآسانی از بزرگتر های خود اطاعت نکنند و برخواسته های خودشان اصرار داشته باشند و برای رسیدن به اهداف شان هر چند غیر منطقی باشد پافشاری کنند.
اگر کودک لجباز با مشکل بیش فعالی نیز مواجه باشد مخالفت جدی و سر سختی او شدیدتر شده با اطرافیان خود مشکلات وبر خورد های بیش تری خواهد داشت.کودکان بیش فعال ، از همسالان خود پر تحرک تر وشلوغ تر هستند.اگر همراه با بیش فعالی، کم توجهی نیز داشته باشند به گفته های والدین و معلمان خود توجهی ندارند و هنگام گوش دادنبه صحبت های معلم وانجام دادن تکالیف درسی بی توجه وحواس پرت اند.اگر چه بیش فعالی ولجبازی دو پدیده ی مجزا از یکدیگرند اما در اغلب موارد این دو مشکل رفتاری همراه هم هستند.
به طوری که کودک لجباز وسر سخت معمولآ بیش فعال هم هست. هنگامی که این دو اختلال با هم همراه می شود ، قطعآ مشکلات رفتاری کودک حادتر وتربیت این کودکان برای والدین سخت تر و دشوار تر می شود. در این موارد نیاز به مداخلات درمانی توسط روان شناس ودر موارد حاد نیاز به دارو درمانی وجود دارد.
در مطالعات متعدد ژنتیکی نقش توارث در بروز اختلال لجبازی و رفتارهای پر خاشگری مرور شده اند وهمگی این نتیجه را داشتند که ژنتیک در بروز این رفتارها نقش اساسی دارد.مطالعه دو قلوها نشان داده که ۵۰درصد واریا نس رفتارهای پرخاشگرانه به عوامل ژنتیک مربوط است.
چندین عا مل عصبی روانشناختی مرتبط با اختلال لجبازی و نا فرمانی وجود دارند که راه را برای شناخت این فرایند های فیزیولوژیک وتمایلات سرشتی ناشی از آن ها هموار می کنند. کودکان مبتلا به این اختلال نسبت به کودکان دیگر دارای سطوح پایین تر سروتونین، اپی نفرین وسطوح بالاتر تستوسترون هستند (کروزیو[۲] و همکاران، ۱۹۹۰، مایو، ۲۰۱۲). همچنین این کودکان ممکن است در عملکرد سیستم عصبی خود مختار، ناهنجاری هایی داشته باشند .برخی از این کودکان کاهش واکنش پذیری سیستم عصبی خود مختاررا در اندازه گیری های هدایت پوستی، تعداد ضربان قلب و پتانسیل های الکترو آنسفالوگرافیک مرتبط بادامنه را نشان داده اند
اختلال های خلقی، روانی و وضعیت جسمی
رادرفورد وکاتلن، ۲۰۱۱، اتیس، ۲۰۱۱، کارا وتمانانی، ۲۰۱۲ واستینر وریمزینگ، ۲۰۰۷، معتقدند اختلال لجبازی و نافرمانی گاهی همراه با یک یا چند اختلال دیگری مانند افسردگی، دو قطبی مانیک، بیش فعالی،کم توجهی، مشکلات یاد گیری، اختلال های ارتبا طی،اضطرا بی و سازگاری مشاهده می شود.
زمانی که این اختلال همراه با خلق افسرده است. خلق افسرده یا بی علاقگی ویا فقدان احساس لذت تقریبآ در همه فعالیت ها وجود دارد. در کودکان ونوجوانان،خلق ممکن است تحریک پذیر باشد تا غمگین. تغییر در اشتها به شکل پر خوری یا کم خوری ،تغییر در خواب ، پرخوابی، کم خوابی یا کابوس های مکرر در خواب، اشکال در تمرکز ،تفکر و تصمیم گیری و حل مسئله وجود دارد. این کودکان و نوجوانان گاهی غمگین، درمانده، دلسرد یا غم زده هستند. این افراد خلق تحریک پذیر فزاینده ای دارند. احساس خشم مستمر، گرایش به واکنش به رویدادها یا طغیان های خشم یا سرزنش کردن دیگران به خاطر اشتباهات وبدرفتاری های خودشان، احساس ناکامی مبالغه آمیز در موارد بسیار جزیی و دمدمی مزاج بودن از ویژگی های ذیگری است که گاهی همراه با اختلال لجبازی دیده می شود.
این کودکان به سرگرمی ها علاقه کمی دارند،هیچ چیز توجه آنان را جلب نمی کند.اشتها معمولآ کاهش می یابد وبسیاری از این کودکان ونوجوانان به اجبار غذا می خورند. برخی از آن ها ممکن است اشتهایشان افزایش یابد وخواهان غذاهایی خاص مانند شیرینی، شکلات، بستنی و…..باشند. زمانی که تغییرات اشتها شدید باشد ممکن است کاهش یا افزایش قابل ملاحظه ای در وزن پدید آید.
شایع ترین اختلال خواب، بی خوابی است. این بی خوابی به شکل اشکال در به خواب رفتن، بیدار شدن در ضمن شب واشکال در به خواب رفتن دوباره و یا بیدارشدن بسیار زود و عدم توانایی در به خواب رفتن دارند. گاهی در آن ها پر خوابی، به شکل دوره های خواب طولانی در شب یا پر خوابی طی روز دیده می شود.
تغییرات روانی-حرکتی شامل بی قراری مانند ناتوانی در آرام نشستن و به این طرف آن طرف رفتن در بسیاری موارد همراه با این اختلال وجود دارد.
برخی دیگر از این کودکان دائمآ از این می ترسند که در بازی، درس یا هر رقابتی موفق نشوند. بنابر این داشتن همین نگرانی، پیوسته آن ها را آزار می دهدو به همین دلیل دچار علائمی مانند دل درد، سرگیجه، تهوع واستفراغ، سفت شدن عضلات و…..می شوند. بنابراین تحریک پذیر تر شده ودر اغلب موارد فرایند خواب شان با مشکل روبرو می شودو بر میزان بد خلقی و بدرفتاری هایشان افزوده می شود وبا اطرافیانشان بیش تر دچار مشکل می شوند. این کودکان به هنگام خواب دچار نگرانی هستند ودر طول خواب شان نیز بارها بیدار می شوند و حتی ترجیح می دهند تا در اتاق والدین و بین آن ها بخوابند.
علاوه بر اختلال های خلقی، وضعیت جسمی مانند، خستگی وگرسنگی، فشار سنگین مواد درسی و ساعات نسبتآ طولانی مدرسه نیز در تحریک پذیری،لجبازی وبد رفتاری این کودکان موثر است. این کودکان به طور طبیعی زودتر عصبانی می شوند ودر نتیجه بیش تر نق می زنند. افت تحصیلی،کم آوردن نمره، توبیخ توسط معلمان واولیا مدرسه ودرگیری با همسالان نیز از عواملی است که موجب افزایش تحریک پذیری و لجبازی کودکان ونوجوانان می شود.
منبع:مرکزمشاوره.com
هنگامی که کودک چند تربیت کننده داشته باشد دچار سردرگمی می شود چرا که ممکن است از نظر یک تربیت کنند انجام یک کار درست نباشد ولی از نظر تربیت کنند دیگر انجام آن از سمت کودک بلامانع باشد.سعی کنید برای فرزندتان وقت بیشتری بگذارید
سلام من دختری دارم که خیلی لجبازه و یه حرف رو باید چند بار بهش گفت اونم با دعوا و صدای بلند تا اون کار رو انجام بده.اگه برادرش به حرفش گوش نده سرش داد میزنه به نظرتون باید چطور باهاش رفتار کنم.متشکرم
سلام دوست عزیز دختر شما بچه چندم هست؟ تفاوت سنی ایشان با بردارشان چقدر هست؟از کی این رفتار را داره؟چه کارهای منظور شما هست که ایشان لجبازی می کنند؟ خواسته های شما چیست؟ رفتار شما با ایشان چگونه هست؟
سلام دختر من بچه اول سه سال از برادرش بزرگتره.دقیقا نمیدونم از کی ولی فکر میکنم از وقتی برادرش به دنیا اومد اینجوری شد.مثلا بهش میگم اسباب بازیها تو جمع کن با یکبار گفتن که جمع نمیکنه بعدش هم میگه کردم علی هم هم ریخته منم بهشون میگم باید با هم جمع کنید.وسط جمع کردن اسباب بازی ها با هم دعوا می کنند که باعث میشه من عصبانی بشم و دعواشون کنم بعضی وقت ها کتک می خورند.من فکر میکنم اشکال از منو پدرشه.بچه ها با پدرشون خیلی با پدرشون خیلی راحت نیستن چون بچه ها کوچیکتر که بودن چند بار بدجور زد تشون ازش میترسن.به منم میگه بزنشون تا ازت حساب ببرن ولی من خیلی دلم نمیاد بزنمشون
به نظرم بدترین کاری که والدین در حق فرزندانشون میتونن بکنن کتک زدن آن هاست.زیرا در آینده ی افرادی ترسو و بدون اعتماد به نفس پرورش می یابند.
ابتدا به پدرشان بگویید ارتباط به فرزندانش بیشتر کند خودتان هم هر روز ساعتی را با بازی با فرزندان قرار بدهید و آنها را در آغوش بکشید و بگویید که چقدر دوستش دارید.و اما برای منظبت ساختن فرزندتان حتما با جدیت و قاطعیت به آنها بگویید که باید که کارش ر انجام دهد مثلا باید اسباب بازیهایش را باید جمع کند اگر سرباز زد دوباره به او بگویید اگر مقابله کرد او را تنبیه کنید البته نه تنبیه بدنی ابدا مثلا بگویید چون امروز حرفم را گوش ندادید اجازه نداری با دوستت بازی کنی یا حق نداری برای دو روز با اسباب بازی هایت بازی کنی.هر بار که آنها مقابله می کنند شما تحت هیچ عنوانی آنها را کتک نزنید فقط با قاطعیت و جدی بودن بدون اینکه دلتان برایشان بسوزد خواستار انجام دادن کارهایش شوید.اگر یک ماه دو ماه یا حتی شش ماه هم طول کشید تا آنها مسئولیت پذیر شوند شما تحت هیچ شرایطی نباید مثل قبل دلتان بسوزد و بگذارید مثل قبل بی مسئولیت بشوند.
باشه ممنونم از راهنماییتون ولی یه مسئله دیگه که هست اینه که دخترم سر هر چیز کوچیکی داد میزنه و با داداشش هم همیشه دعوا میکنه میدونید انگار اصلا دلسوزی نداره هر چی من بهش میگم انگار با دیوار صحبت میکنی
سن دخترتون سرنوشت ساز ، الگوگیری شخصیتی در این سن رقم میخوره..سعی کنید بشنویدش داد زدن فقط خفه کردن احساس اونه.مثلا انضباط الگوگیری فرزند تا قبل از نوجوانی از محیط خانواده است خب بهش یاد بدین.چطوری؟ نمیشه من پدر یا مادر بی نظمی باشم بخوام بچم منظم بشه.وقتی ممیخواین خونتون رو مرتب کنید ازش خواهش کنید بیاد کمکتون، بهش بگین دخترم میدونی خدا بچه ها ی مرتب دوست داره.به نظرم کتک زدن بچه به شرایط بستگی داره اما واقعا خطرناک بخصوص دختر.
پیشنهاد من اینه که وقتی یه روز مقاومت کرد و لجبازی شما برین پیشش.بشینید جلوش دستاش رو بگیرین و احساستون رو بگین.بگین دخترم من ازت خواهش کردم بیای کمکم میتونم کارم انجام بدم اما میخوام شما هم مشارکت کنی تا یاد بگیری وقتی بهم محل نمیزاری احساس تحقیر شدن میکنم، میدونم توام ناراحت میشی از اینکه صدام بلند کنم میشه به مامان بگی دلیل امتناعت چی؟
دوست عزیز هر بار که داد زد شما بگویید اگر یکبار دیگر داد بزنی سر مادرت یک روز کامل حق نداری بازی کنی یا حق نداری فلان چیزی رو که دوستش داری امروز بخوری اگر باز هم داد زد حتما جریمه اش کنید نگذارید با کسی بازی کند یا فلان چیزی رو که دوست دارد بخورد.در مورد اینکه به برادرش حسودی می کند طبیعی هست شما حتی روزی چند بار او را در آغوش بگیرید و به او بگویید چقدر دوسش دارید.
متشکرم از شما .من همه سعی خودم رو میکنم تا بتونم همه جوره مادر خوبی باشم و بچه های خوبی رو تحویل جامعه بدم بازم متشکرم
دوست عزیز لجبازی در کودک کاملا طبیعی است و از ۲ سالگی شروع می شود.هر کودکی تا حدی لجبازی می کند ، چون این طبیعت آن هاست که اطرافشان را آزمایش کنند و بفهمند که تا کجا می توانند پیشروی کنند.با این حال بچه ها حد و مرز خود را نمی شناسند و این وظیفه والدین آن هاست که محدودیت ها را برای آنها مشخص کند.اینجاست که نقش مدیریتی پدر و مادر شروع می شود. که هرچه زودتر باشد، بهتر است.شکی نیست که منطقی بودن با کودک لجباز کار سختی است و گاهی اوقات صبر شما به پایان می رسد.گاهی کودک به لجبازی به چشم یک بازی نگاه می کند و می خواهد والدین را در این بازی شریک سازد.معلوم است کودکانی که چنین رفتاری از خود نشان می دهند که نیاز آنها به بازی ولذت بردن در کنار والدین و همچنین تماس فیزیکی با بدن والدین در آنها ارضا نمی شود.ممکن است کودک لجبازی را به نشانه قهر انجام دهد و بخواهد به والدین بفهماند دلخور یا مخالف است.ناگفته نماند که نوعی از لجبازی نیز وجود دارد.که با استقبال والدین همراه است.و از همین طریق تقویت می شود.در این حالت که به لوس شدن تعبیر می شود .کودکان در این سن به دنبال یافتن هویت و استقلال و خود باوری هستند که این باعث می شود کودک لجباز شده و همیشه تمایل دارد خلاف آنچه که اطرافیان می خواهند عمل کند.معمولا کاری را که از کودکتان می خواهید که انجام دهد برای آن یک حالت تشویق و تنبیه بگذارید که اگر انجام داد ولی اگر انجام نداد منع می شود.یا حالت رقابتی برایش ایجاد کنید.مثلا میخوام ببینم که زورت میرسه این ماشین رو بر داری بزای داخل سبدت.در واقع اینکه کودک دوست دارد با شما بازی کند یکی از دلایلش می تواند نداشتن هم بازی باشد.در حقیقت لجبازی کودک درهر زمینه ای معنای خاصی دارد که باید درک و شناسایی شده و سپس مشکل برطرف گردد.