علت ناخن جویدن کودکان
علت ناخن جویدن کودکان، ناخن جویدن در کودکان ۴ ساله، علت ناخن جویدن کودک سه ساله، پاسخی به نیازهای جسمی یا هیجانی گذرا است که کمک می کند با استرس های روزمره کنار بیایند. ناخن جویدن معمولاً مدتی پدیدار می شود و بعد از مدتی نیز رفع می گردد.
ناخن جویدن در کودکان اختلالی می باشد که بیشتر در سنین کودکی و اوایل نوجوانی اتفاق می افتد. ولی می توان جویدن ناخن را در همه ی سنین مشاهده کرد. این عادت نشانه ی تهاجم است و اغلب کودکان فقط زمانی که فشار و اضطراب درونی آن ها زیاد است به جویدن ناخن می پردازند و بعضی ها هم بدون دلیل مشخصی دائماً به این کار مبادرت می کنند (نجاتی، ۱۳۷۳).
ناخن جویدن کودکان
علت ناخن جویدن کودکان یکی از فراوان ترین واکنش های نورتیک و اختلالات عادتی ارضاء کننده است که در کودکان و بزرگسالان مشاهده می شود. جویدن ناخن برخلاف مکیدن انگشت نشانه دلواپسی، اضطراب، ترس از امتحان، تنبیه و غیره است. دیده شده که کودکان قبل از امتحان و بزرگسالان مثلاً در اتاق انتظار ناخن هایشان را می جوند یا گوشه های ناخن را می خورند.
کودکانی که انگشتان خود را می مکند اکثراً آرام و بی خیال می باشند، اما آنان که انگشتان خود را می جوند بی قرار، مضطرب و دارای انرژی زیاد هستند و حتی در خواب نیز آرامش ندارند، جنب و جوش زیادی دارند، دندان هایشان را به هم می سایند، فریاد می کشند و خشم و غیظ در آن ها به مراتب زیاد دیده می شود.
این عمل هنگام ناراحتی و نگرانی تشدید می شود و معمولاً با دیگر مشکلات نظیر شب ادراری و پرخوری همراه است. ناخن جویدن وسیله ای برای کاهش فشار روانی است و در بزرگسالانی هم با اضطراب و تنش همراه است در حالیکه مکیدن انگشت تقریباً یک عادت دوره کودکی است و با لذت و آرامش توام است.
علت ناخن جویدن کودکان حرکتی برای تخلیه ی هیجانات می باشد. گاهی کودک، جویدن ناخن را از والدین خود یاد می گیرند، چون می بینند آن ها در مواقع ناراحتی این عمل را انجام می دهند، لذا او برای رفع ناراحتی به این عمل مبادرت می ورزد.
گاهی اوقات علت ناخن جویدن کودکان عکس العملی است که غالب اوقات با انگشت مکیدن کاملاً تفاوت دارد. زیرا بر خلاف انگشت مکیدن یک عادت نیست، بلکه وسیله ای است که کودک برای پایین آوردن فشار درونی خود به کار می برد (احدی، بنی جمالی، ۱۳۷۳).
مکیدن شست اساساً یک عمل لذت بخش و تسکینی است در صورتی که جویدن ناخن بیشتر نشانه ی تهاجم است. این عادت در بچه های بزرگتر شایع تر است و کودک بدینوسیله تمایلات تهاجمی خود را کنترل می کند (گیتی حیدری ۱۳۷۲).
عوارض ناخن جویدن
ناخن جویدن گاهی به یک عادت خاص که رفته رفته به پاسخی خودکار و غیر ارادی است تبدیل می شود. ناخن جویدن یکی از عادت های شایع در بین کودکان می باشد که می تواند این مسئله به یک مشکل جدی تبدیل شود. این امر ممکن است به یک احساس خجالت تبدیل شود یا این که به خاطر ناخن جویدن شدیدا مورد توجه قرار گیرد و احساس شرم کند.
در کنار خجالت زدگی، ممکن است کودک به ناخن ها و انگشتان خود آسیب برساند. ناخن جویدن علاوه بر آن که شکل ظاهری ناخن ها را بد شکل می کند، باعث زخم شدن و عفونت نیز می گردد. ناخن جویدن هم چنین مشکلات دندانی نیز در کودکان ایجاد می کند و باعث کوتاه شدن ریشه دندان ها بر اثر فشار زیاد می شود.
ناخن ها علاوه بر زیبایی انگشتان به منزله ی یک وسیله ی مکانیکی نیز اعمال زیادی در بدن انجام میدهند. اما مهم ترین وظیفه ی آن ها پوشاندن بافت نرم انگشتان است که گرفتن اشیای ریز و کار کردن با آن ها را برای ما ممکن می سازد. جویدن ناخن علاوه بر صدمه رساندن به صفحه ی ناخن و تغییر شکل آن ها قدرت انجام دادن بسیاری از کارهای ظریف را از انسان سلب می کند، همچنین بزاق دهان نقش مخربی بر ناخن و بافت های اطراف آن داشته و رطوبت ناشی از آن مکان مناسبی را برای رشد باکتری ها و قارچ ها فراهم می آورد.
از طرف دیگر به علت جمع شدن میکروب ها در زیر ناخن مقداری از آن هنگام جویدن ناخن بلعیده می شود. این امر ممکن است به ناراحتی های جسمانی از قبیل دل درد، تهوع، داشتن انگل و … منجر شود ( فرهادی ثابت ، ۱۳۷۲).
هرچند در ابتدا کودک با ناخن جویدن به دنبال کسب آرامش است و انجام این کار باعث کاهش اضطراب در او می شود، ولی بعدها باعث ایجاد و تشدید اضطراب، افسردگی، کاهش اعتماد به نفس، گوشه گیری و کاهش عملکرد ذهنی، اجتماعی و در سنین بالاتر شغلی می شود. عوارض جسمی این اختلال نیز شامل خونریزی، عفونت مکرر دور انگشتان و در موارد شدید تغییر شکل ناخن ها و انگشتان می شود.
عفونت های گوارشی و ابتلا به انگل نیز در مواردی دیده شده است. در برخی موارد هم که کودک به بیماری های جسمی مانند کم خونی مبتلاست، ابتلا به بیماری می تواند این اختلال را ایجاد کند. معمولا ناخن جویدن هنگام تماشای فیلم های ترسناک یا بازی های مهیج و انجام فعالیت های فکری مانند درس خواندن تشدید می شود.
بر اساس پژوهش گیل (۱۹۹۸) مساله ساز ترین اثر جانبی جویدن ناخن، محرومیت از حقوق اجتماعی است. چون ممکن است کودک توسط همسالانش مورد تمسخر قرار بگیرد و بزرگسالانی که یک کودک را هنگام ناخن جویدن مشاهده می کنند این گونه نتیجه گیری کنند که او نامطمئن و یا تحت فشار است. هم چنین ممکن است برخی منظره ناخن جویده شده را ناخوشایند بدانند و ویژگی منفی دیگری به دانش اموز دارای این رفتار نسبت داده شود.
برخی تئوریها عنوان میکنند که علت ناخن جویدن کودکان با ژنتیک افراد مرتبط است درحالیکه تئوریهای دیگر باور دارند که اختلالی وسواسی-جبری است. همچنین مشاهده شده است که برخی افراد از روی گرسنگی یا بیحوصلگی ناخنهایشان را میجوند.
در برخی کودکان علت ناخن جویدن کودکان با مکیدن شست دست مرتبط است اما لزوماً تمامی کودکانی که شست دستهایشان را میمکند، به جویدن ناخن هم روی نمیآورند.
از آنجایی که این عادات بعنوان رفتارهای تکرار شونده متمرکز بر بدن طبقه بندی میشوند، زیر گروه اختلالات وسواسی-جبری نیز میباشند. اما برخی متخصصین سلامتی بر این عقیده هستند که این عادات را نمیتوان جزء اختلالات وسواسی-جبری تلقی کرد البته هنوز تحقیقات زیادی در این زمینه در دست انجام است.
به طور کلى، عصبانیت بیش از حد ناشی از فشارهاى روحى و اضطراب برای تسکین ناراحتی ها، تضادهای فکرى، قرار گرفتن در موقعیت هاى حساس، بلاتکلیفى به خاطر درگیرى با والدین، امتحانات، پاسخ دادن به معلم، تماشای فیلم هاى ترسناک، تقلید از دیگران، هیجان بیش از حد و عکس العمل هاى خصومتی در مقابل والدین و معلم، ریشه هاى حسادت و ناامنی در خانواده، از علت ناخن جویدن کودکان محسوب می شوند.
علت ناخن جویدن کودکان
علت ناخن جویدن کودکان شامل موارد زیر می باشد:
- توجه افراطی والدین به نوزاد تازه متولد شده
- احساس تنهایی کودک و بی توجهی اولیا و دیگران به او
- تماشای فیلم های مهیج و ترسناک، مخصوصاً به طور تنها و به ویژه در شب
- علت ناخن جویدن کودکان می تواند دعوا و مطرح کردن اختلافات والدین در حضور کودک و نوجوان
- خستگی و بی حوصلگی کودک و نداشتن سرگرمی مناسب
- انتظار کشیدن بیش از حد برای بر آورده شده توقعات یا چیزی و یا در جایی
- انجام ندادن و حاضر نکردن تکالیف مربوط به مدرسه و وظایف محوله دیگر .
- توقعات بیش از حد و خارج از توانایی والدین از کودک و نوجوان
- دروغ گفتن یا تغییر حقیقت باعث استرس و ناخن جویدن آن ها می شود
- تنبیه و سرزنش شدن مکرر توسط والدین و دیگران
- عدم تشویق در کارها و در نظر گرفتن توانایی ها و خلاقیت ها
به طوری کلی مهم ترین علت های ناخن جویدن به شرح زیر است:
۱. فشار روحی و اضطراب
روان شناسان مهم ترین عامل موثر در ناخن جویدن را اضطراب و فشارهای روحی می دانند و معتقدند این عادت نیز مانند انگشت مکیدن، روشی برای تسکین ناراحتی ها و عصبانیت هایی است که از یک موقعیت اضطراب زا و فشار آور بوجود می آید. زیرا دیده شده افرادی که ناخن خود را می جوند از افراد عادی مشوش ترند. ( فرهادی ثابت ۱۳۷۲ ص ۸۹ ).
۲. علت ناخن جویدن کودکان، تقلید
چنانچه یک یا هر دو والدین کودکی، عادت به ناخن جویدن داشته باشند؛ احتمال آن که کودک آنها نیز به این عادت مبتلا شود بیشتر از کودکانی است که والدین آن ها دچار این اختلال نیستند، زیرا در بعضی موارد، علت ناخن جویدن کودکان تقلید آن ها از والدین می باشد. ( فرهادی ثابت ، ۱۳۷۲)
۳. نارسایی های قبل و بدو تولد
مهم ترین تاثیرات منفی جنسی عبارتند از: رادیوگرافی، استعمال دخانیات و مشروبات الکلی، انواع ضربه ها، تصادفات، سوء تغذیه مادر، اختلالات کروموزومی، خواسته یا ناخواسته بودن کودک، نگرش والدین مخصوصاً مادر به کودک، دعوا و کشمکش های بین والدین و دیگر عوامل اصلی و جنسی دیگر که هر کدام به یک نسبتی می توانند کودک را تحت تاثیر قرار داده و زمینه فراهم شدن انواع اختلالات از جمله علت ناخن جویدن کودکان را به وجود آورند.
۴. خانواده
رفتار و روش نامتناسب والدین اختلالاتی در کودکان آن ها ایجاد می کند که منجر به بدرفتاری و ضد اجتماعی شدن و یا گوشه گیری و افسردگی می شود. مثلاً والدینی که بیش از حد کودکان خود را حمایت می کنند و کودکان آنان بسیار خودمختار می شوند ولی والدینی که کودکان خود را طرد می کنند و یا توجهی به آن ها نمی کنند.
فرزندانشان با رفتارهای ضد اجتماعی عکس العمل نشان می دهند، خانواده کودکانی که مشکلات ضد اجتماعی دارند و فاقد اتحاد و هماهنگی بوده و والدین، محبت و علاقه کمتری به کودکان خود نشان می دهند و گاهی سخت و جدی و گاهی نرم و ملایم با کودکان خود رفتار می کنند. والدین بازدارنده صاحب فرزندانی خواهند بود ترسو، بدون اعتماد به نفس، گوشه گیر و منزوی و والدین پرخاشگر کودکان و نوجوانی پرخاشگر و ضد اجتماعی خواهند داشت.
علت ناخن جویدن کودکان ۲ ساله
ناخن جویدن به یک عادت ناخودآگاه تبدیل میشود که به ندرت افراد از انجام آن آگاه هستند. بنابراین، این عادتی است که به طور مکرر انجام می شود و برای ترک آن باید به کودک کمک کنید راه های جایگزینی برای تخلیه استرس آن ها پیدا کنید:
- خیلی از بچه ها هستند که به جای مکیدن انگشت شست ناخن هایشان را می جوند تا بخوابند. اما نباید به بچه ها اجازه داد که ناخن هایشان را بجوند.
- جویدن ناخن ممکن است به دلیل هر نوع استرسی باشد که والدین یا اطرافیان به آن ها وارد می کنند.
تا زمانی که او به خودش صدمه نمی زند و استرس زیادی ندارد، بهترین گزینه این است که ناخن های او را کوتاه نگه دارید و این عادت او را نادیده بگیرید.
علت ناخن جویدن کودک سه ساله
گاهی اوقات علت ناخن جویدن کودکان اضطراب بیش از حد است. اگر کودکتان آنقدر ناخن هایش را می جود که نوک انگشتانش زخم یا خون آلود می شود، با پزشک، معلم یا پرستار مدرسه کودکتان مشورت کنید. اگر ناخن جویدن او با رفتارهای نگران کننده دیگری مانند برداشتن پوست یا کندن مژه ها یا موهایش می باشد حتما به مشاور و روانشناس کودک مراجعه کنید.
با این حال، در بیشتر کودکان، ناخن جویدن صرفاً یک مرحله گذرا می باشد و با گذشت زمان، فرزند شما به احتمال زیاد به عادت دیگری تمایل خواهد پیدا کرد اما به هیچ عنوان نشانه های متفاوت و علت ناخن جویدن کودکان را نادیده نگیرید.
درمان قطعی ناخن جویدن کودکان
اغلب کودکان به دلیل ناخن جویدن تنبیه می شوند یا موادی با طعم های بَد و یا فلفل به انگشت های انان مالیده می شود تا رفتار ناخن جویدنشان متوقف شوند. اما این درمان ها به ندرت کارساز می باشند. زیرا معمولا ترک این رفتار از کنترل کودک خارج است. والدین با کمک کودک می توانند این عادت را در کودک تغییر دهند. والدین ممکن است ناامید شده باشند اما تکنیک های قطعی و ثابت شده ای برای تغییر این نوع عادت ها وجود دارد.
برای درمان قطعی ناخن جویدن کودکان، رویکردهای رفتاری زیادی وجود دارد که از آن جمله می توان به وارونگی عادت بر تاکید بر خود آگاهی و رفتار رقیب مانند مشت کردن انگشتان یا محکم گرفتن یک شی در دستان در زمان هایی که کودک می خواهد ناخن خود را بجود از موثرترین درمان ها نام برد.
توصیه هایی برای والدین
برای درمان عادات ناپسند و اختلالات کودکان، باید ابتدا انگیزه ها و علت ناخن جویدن کودکان مشخص گردد، پس درمان شروع شود. مهم آنکه هیچ گاه نباید برای درمان ناخن جویدن، از زور، کتک و فشار استفاده شود.
پیشگیری از اختلالات و عادات ناپسند باید مقدم بر درمان باشد، یعنی والدین باید از همان آغاز، مراقب و مواظب رفتارها و حرکات کودکان خود باشند و هر عمل نامناسب را خیلی زود و به طور مناسب برطرف سازند. راهکارها و پیشنهاداتی برای رفع ناخن جوی در کودکان در ادامه مشاهده خواهید کرد:
- سعی کنید همیشه کودک را با اشیاء مورد علاقه اش سرگرم کنید.
- برای تشخیص علت ناخن جویدن کودکان سعی کنید وقت بیشتری را به او اختصاص دهید تا زیاد تنها نماند.
- می توانید چسب زخم رنگی به دستانش بزنید و یا دستکش های رنگی به او بپوشانید ( مظلوم ، ۱۳۸۹ ص ۴۵ )
- حواس کودک را پرت کنید و از او کارهایی بخواهید که مجبور شود از انگشتان استفاده کند مثل درست کردن کار دستی، کشیدن نقاشی و بازی با اسباب بازی های مورد علاقه اش
- از روش تغییر رفتار (دادن ستاره یا بر چسب های عروسکی) استفاده کنید. هر روز که کودک ناخن هایش را نجود ستاره می گیرد و در صورتی که ستاره ها به اندازه ای معین برسد، پاداش خواهد گرفت. شاید بهترین پاداش برای دختران خردسال، مرتب کردن ناخن ها و لاک زدن یا ستاره زدن روی ناخن ها باش .
- هنگام گوش دادن به درس یا تماشای تلویزیون دست های خود را زیر چانه یا کنار گوش خود نگذارید. یا دست های خود را مشغول کنید یا روی نشیمنگاه بنشینید و دست ها را دور پاها در هم قفل کنید (بشیری، ۱۳۸۷)
- اگر علت ناخن جویدن کودکان کسالت به وجود آمده است، وقت آن رسیده که راه های جدیدی برای جلب علاقه او پیدا کنید. حواس پرتی یک راه واقعا عالی برای کمک به کودک شماست که ناخن جویدن را متوقف کند و فعالیت جذاب تری را انتخاب کند.
نکته: تلخ کردن انگشت و یا فلفل زدن آن اثری نامناسب بر جای گذاشته و درمان علت ناخن جویدن کودکان نمی باشد.
توجه کنید که درمان اساسی با شناخت علت ناخن جویدن کودکان و رفع اضطراب، هیجان و ناراحتی بیمار عملی خواهد بود و معمولاً از طریق روان درمانی و دارو درمانی اجرا می شود بدین منظور متخصصین کودک و نوجوان ما برای ارائه خدمات درمانی لازم در خدمت والدین عزیز هستند.
منبع: Nail Biting, Ages 6 to 12
سوالات متداول
۱ - جلوگیری از جویدن ناخن کودکان؟
ناخن های او را کوتاه کنید. جایگزینی برای جویدن ناخن پیشنهاد کنید. از سیستم پاداش استفاده کنید. ..
۲ - جویدن ناخن کودکان شایع است؟
جویدن ناخن در سنین مدرسه و نوجوانان رایج است و در دوران بلوغ بیشتر دیده می شود. ممکن است متوجه شوید که کودکتان هنگام استرس بیشتر ناخن هایش را می جود. یا ممکن است این کار را انجام دهد زیرا فرد دیگری در خانواده نیز این کار را انجام می دهد.
۳ - جویدن ناخن کودک ۵ ساله؟
کودک شما ممکن است به دلایل مختلفی مانند کنجکاوی، بی حوصلگی، کاهش استرس، عادت یا تقلید، ناخن های خود را بجود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.