اختلال وسواس فکری و عملی

اختلال وسواس فکری عملی در کودکان

این اختلال در برگیرنده فکرها و اعمال مکرری است که وقت گیر و ناراحت کننده هستند و منجر به تضعیف عملکرد فرد می شوند. به بیان دقیق تر، وسواس ها افکار یا تصاویر مزاحم تکراری، بی مورد، غیرمنطقی و نامناسبی هستند که به اضطراب بارز می انجامند. وسواس عملی، رفتارهای مکرری هستند که هدف اولیه آنها کاهش اضطراب یا ناراحتی است.

در محتوای وسواس های فکری-عملی کودکان الگوهای آلودگی، کثیفی، خصومت، صدمه یا موضوعات مذهبی مشاهده می شود. آداب وسواسی که مکرر گزارش می شوند عبارتند از: نظافت، منظم یا مرتب کردن.

سودو، راپاپورت، لئونارد، لینان و چسلو (۱۹۸۹) در یکی از بزرگترین تحقیقات آینده نگر،۷۰ مورد کودک مبتلا به اختلال وسواس فکری-عملی را که به طور پیاپی به یک درمانگاه مراجعه کردند، مورد بررسی قرار دادند. تشریفات وسواسی شست وشو بیش از همه گزارش شده بود (۸۵درصد)، اعمال تکراری وتشریفات وارسی نیز فراوان بودند (۵۱ و۴۶درصد)، افکار وسواسی مربوط به کثیفی و میکروب رایج ترین وسواس های گزارش شده بود (۴۰درصد). وسواس های عملی در کودکان مبتلا به وسواس رایج تر بود، در حالی که موارد وسواس فکری خالص نادر بود. آیا کودکان، حتی بدون رفتارهای عملی دچار وسواس می شوند؟

این موضوع که کودکان رفتاری های وسواس جبری را مرتبط با سن و دوره تحولی خود نشان می دهند، نادر و نامانوس نیست. رفتارهایی که اغلب با مسائل تحولی مربوط به نوجوانان مطابق اند، مانند کنترل و تسلط. مواردی پیش می اید که با پافشاری بر نظم در حفظ افکار تکراری و تشریفات خاص در هنگام به رفتن به تخت خواب مرتبط است. این نوع از نشخوارهای ذهنی متناسب از نظر تحولی با دوران کودکی تجانس دارد و به تسلط یافتن و افزایش در میزان جامعه پذیری کودکان این سنین (۴ تا ۸ سال) کمک می کند. بر عکس رفتار های وسواسی فکری که مشخص کننده ی کودکان مبتلا به وسواس جبری هستند، بیشتر در سنین بالاتر در دوران کودکی اشکار می شوند (۱۰ سالگی) و شدید، افراطی، ناتوان کننده و نفرت انگیزند و اغلب به انزوای اجتماعی و وقفه در جامعه پذیری کودک منجر می شوند.

پژوهش ها نشان داده اند که سن شروع این اختلال در پسرها ممکن است زودتر (۹ سالگی) از سن شروع این اختلال در دخترها باشد (۱۱ سالگی). لئونارد و همکاران نشان داده اند که کودکان کوچکتر (۶ تا ۸ساله ها) که مبتلا به اختلال وسواس بی اختیاری تشخیص داده می شوند، ممکن است از راه اعمال تکراری مانند شستن و چک کردن مشخص شوند، اما فاقد وسواس فکری و شناختی باشند که اغلب همراه با وسواس عملی در نوجوانان مشاهده می شوند.

اختلال وسواس جبری در کودکان و نوجوانان، نوسانی از شدید تا ضعیف دارد و الگوی نشانگان ان در طول زمان ناهمگون است. متاسفانه شواهد مربوط به این اختلال در کودکی بیانگر مزمن بودن و قابلیت تعاملی ان است. برگ و همکاران (۱۹۸۹) دریافتند که بخش به نسبت زیادی از ازمودنی ها (۳۱ درصد انها) نشانه های تشخیص اختلال وسواس-جبری را در یک دوره ی ۲ ساله ی پیگیری حفظ می کنند. حتی وقتی ملاک های تشخیص این اختلال وجود نداشته باشد به ندرت پیش می اید که نشانه های ان کاملا از بین برود.

بروز اختلال وسواس فکری-عملی در کودکی نسبتا نادر است. زمانی تصور می شد شیوع آن در کودکان  ۲درصد کمتر از بزرگسالان است، اما اخیرا تحقیقات مختلف دامنه های گسترده ای را گزارش کرده اند و به تدریج این اتفاق نظر حاصل می شود که اختلال وسواس فکری-عملی دوران کودکی آن قدرها که قبلا تصور می شد نادر نیست. همچنین شایان ذکر است که پژوهش های پی گیرانه ای در سوئد روی افراد مبتلا به این اختلال، در طول ۴۰ سال پس از شناسایی اولیه بیماری مشخص کرد که پیدایش اختلال در سنین پایین(در نوجوانان زیر ۲۰ سال) با پیش آگهی بدتر (شواهد کمتری از بهبودی) ارتباط داشت.

منابع:

خلاصه روانپزشکی کاپلان – سادوک ۳ جلدی. مولف: کاپلان و سادوک. مترجم: دکترنصرت الله پور افکاری. ناشر: شهر آب.

Kendall, P. C., Flannery-Schroeder, E., Panichelli-Mindel, S. M., Southam-Gerow, M., Henin, A., & Warman, M. (1997). Therapy for youths with anxiety disorders: A second randomized clincal trial. Journal of consulting and clinical psychology۶۵(۳), ۳۶۶.

10 پاسخ
  1. دلسا
    دلسا گفته:

    با سلام دختر من ۶ ساله هست و متاسفانه دچار نوعی وسواس شده که البته رفتارهای من در شکل گیری آن تاثیر داشته مدام از اینکه مریض بشه ترس داره حتی حمام می برمش و یکم گوشش میگیره وحشت می کنه و گریه می کنه که مامان نکنه گوشم دیگه نشنوه یا مثلا می پرسه مامان میترسم چشمام ضعیف بشه یا مثلا اگه جاییش درد کنه خیلی می ترسه که نکنه مریضی بدی داشته باشه البته باید اضافه کنم که من بسیار حساسیت داشتم روش و حتی برای یه سرماخوردگی سادش کلی استرس و اضطراب داشتم که متاسفانه این رفتارم تاثیر مستقیم رو دخترم گذاشته و واقعا درمانده شده ام لطفا در این مورد راهنمایی بفرمایید.

    پاسخ
  2. مشاور
    مشاور گفته:

    سلام.همانطور هم که خودتون اشاره کردید این رفتار نشات گرفته از رفتار شما بوده و محیط در یادگیری و شکل گیری این رفتار تاثیر داشته.پس میتوانید از طریق مشاوره یک رفتار جدید را جایگزین کنید.به عبارتی ابتدار باید شما رفتاراتان تغییر کنید تا دخترتون هم رفتارش تغییر کنه.هر چه حساسیت شما به این موضوع کمتر بشه کودکتون هم با وسواس کمتری با مسائل روبرو میشه.وقتی از مریض شدن میترسه وسوال میپرسه با حالت چهره خندان و بدون هیچ استرسی بگید خب مریض بشی اتفاقی نمی افته میریم دکتر و با دارو خوب میشه.بسیار بر بحن گفتار شما تاکید دارم که با آرامش بگید تا مطمئن بشه مشکلی پیش نمیاد.مادر عزیز این رفتار با تغییر خودتون تغییر میکنه احتمالا شما این استرس رو در هنگام بارداری و شیر دهی هم به کودکتون منتقل کردید.سعی کنید دیدگاهتون رو تغییر بدید و به خودتون هم این اطمینان رو بدید که اگر کودکم مشکلی براش پیش اومد حتما درمانی براش وجود دارد پس دلیلی برا این نگرانی و استرس وجود ندارد

    پاسخ
  3. صبوحی
    صبوحی گفته:

    با سلام
    پسرم چهار سال رو تازه تموم کرده الان دو ماهیه دچار وسواس فکری شده البته با تحقیقاتی که کردم متوجه شدم که وسواسه مثلا پنج شش بار پشت سر هم میگه با من قهر نیستی حتی در حالت آرامش و بازی هم میپرسه و من همش میگم آره عزیزم و اون دوباره بدون فاصله همون سوال رو تکرار میکنه تازه احساس میکنم داره برا چیزای دیگه هم اینجوری میشه.چکار کنم تو رو خدا راهنماییم کنید.

    پاسخ
  4. زاهد
    زاهد گفته:

    این رفتاری که شما در موردش صحبت کردید اصلا وسواس فکری نیست.وسواس فکری به معنی فکری هست که مدام ذهن کودک تکرار میشه و آزارش میده مثلا ترس از آسیب دیدن یا تمیز بودن دستهاش یا بیمار شدن.زیاد نوشتن و پاک کردن و…به خیلی چیزها حساس هستن.
    در مورد کودک شمابه نظر میرسه که از طرف شما یا اطرافیان با جملاتی نظیر اگه این کار رو بکنی دوستت ندارم اگه حرفمو گوش ندی باهات قهرم و از این قبیل جملات شنیده و الان فکر میکنه که به خاطر انجام ندادن کاری شما باهاش قهر هستید.به هیچ وجه از کلماتی از این قبیل استفاده نکنید که اگر این کار رو بکنی دیگه دوستت ندار.
    گاهی کودکان شاهد دعوا و قهر پدر و مادر هستن و میبینن کسی که قهرمیکنه میره یا چند روز حرف نمیزنه و میترسن اگه مامان بابام قهر کنه و باهام حرف نزنه یا بره چی میشه.
    مدام بهش بگید خیلی دوستش دارید حتی وقتی میخواید دعواش کنید هم بهش ابراز علاقه کنید و به کارش اشاره کنید و به عنوان مثال با عصبانیت بگید من با اینکه تو رو خیلی دوست دارم ولی این کارت رو دوست مدارم.
    اگر مدام ازتون پرسید با من قهر نیستی ؟ بگید هیچ مادرس پدرس هیچ وقت با بچشون قهر نمیکنن.

    پاسخ
  5. مهین
    مهین گفته:

    سلام دختر من ۶ ساله هست و متاسفانه دچار نوعی وسواس شده که البته رفتارهای من در شکل گیری آن تاثیر داشته مدام از اینکه مریض بشه ترس داره حتی وقتی حمام میبرمش و یکم گوشش میگیره وحشت می کنه و گریه میکنه که مامان نکنه گوشم دیگه نشنوه یا مثلا میپرسه مامان می ترسم چشمام ضعیف بشه یا مثلا اگه جاییش درد کنه که خیلی میترسه که نکنه مریضی بدی داشته باشه البته باید اضافه کنم که من بسیار حساسیت داشتم روش و حتی برای سرماخوردگی سادش کلی استرس و اضطراب داشتم که متاسفانه این رفتارم تاثیر مستقیم رو دخترم گذاشته و واقعا درمانده شده ام لطفا در این مورد منو راهنمایی بفرمایید.

    پاسخ
    • همیار
      همیار گفته:

      سلام همانطور که خودتون هم اشاره کردید این رفتار نشات گرفته از رفتار شما بوده و محیط در یادگیری و شکل گیری این رفتار تاثیر داشته پس می توانید از طریق همین محیط و مشاهده رفتار شما یک رفتار جدید را جایگزین کنید به عبارتی ابتدا باید شما رفتارتون تغییر کند تا دخترتون هم رفتارش تغییر کنه هر چه حساست شما به این موضوع کمتر بشه کودکتون هم با وسواس کمتری با مسائل روبرو میشه وقتی از مریض شدن میترسه و وسوال میپرسه با حالب خندان و بدون استرس بگید خب مریض بشی اتفاقی نمیفته میریم دکتر و با دارو خوب میشه.

      پاسخ
  6. زهرا
    زهرا گفته:

    با سلام، من پسر چهار ساله دارم که مدام میخواد همه ی کارها رو خودش انجام بده. مدام میگه کجا بود کجا بود؟ باید وسایل رو برگردونم سر جاش تا کار خودش تموم بشه بیاد باهم وسایل رو جابجا کنیم وگرنه مدام گریه میکنه. مثلا وقتی میخوام جاش رو جمع کنم، میگه لامپها رو روشن نکن تا جاها جمع بشه. بعدش هم خودش باید لامپ رو روشن کنه. حالا این بچه وسواس داره؟ در ضمن ناخنهاش رو هم میجوه.

    پاسخ
    • روانشناس کودک
      روانشناس کودک گفته:

      با سلام…. زهرا جان این علائم که گفتی می تونه به نوعی گرایش کودکت برای خودمختاری و انجام کارها به تنهایی باشه…. البته می تونه شکلی هم از رفتارهای آیینی باشه اما به این صورت قابل استناد نیست و کودک باید از نزدیک ویزیت بشه… ولی معمولا در این سن کودکان برای کسب استقلال و به دست گرفتن کارها به تنهایی تلاش می کنند. اگر خود ما بخوایم انجام بدیم واکنش نشون میدن و لجبازی می کنند. بهترین راه اینه که وقتی بی قراری می کنه و میخواد کارها به میل خودش انجام بشه شما واکنشی نشون ندید… در مقابل خیلی مواقع بدون اینکه کودک درخواستی کنه بهش مسئولیت و حق انتخاب بدید تا میزان این رفتارها کم بشن.

      پاسخ
  7. الی
    الی گفته:

    سلام پسر من پنج سال و نیمش هست ک متاسفانه چنروزی میشه که مثلن یه لکه ای روی موکت هست باید سریع پاک شه وگرنه انقد گریه میکنه ک نگو یا اگه دستش رو روی مبل میکشه چنبار دقیقا همونجا باید دستشو بکشه یا اگه خطی رو دیوار باشه انقد گریه میکنه ودچار اضطراب میشه که منم باهاش گریه میکنم بنظرتون چکار کنم ممنون

    پاسخ
    • مشاور
      مشاور گفته:

      سلام به شما
      دوست عزیز در اول دقت کنید که گریه شما تایید احساسی می باشد که او دارد و اضطراب بیشتری را به او می دهد پس بهتر است سعی کنید احساسات خود را کنترل کنید و در این مسیر با او همراه نشوید در این مورد اجازه بدهید باهم علایم وسواس را در او بررسی کنیم تا بتوانیم نتیجه گیری بهتری داشته باشیم.
      ۱. چند مدت است کودک شما این علایم را نشان می دهد؟
      ۲. در منزل شما کسی علایم وسواس رفتاری یا فکری دارد به این معنا که کار و یا فکری را مداوم تجربه کند؟
      ۳. قبل از این موضوع اگر فرزند شما بر روی دیوار خط می کشید یا آب می ریخت و… واکنش شما و پدرش چگونه بود ؟
      ۴. او به مهدکودک می رود و یا اینکه در کنار فرد دیگری جز شما نیز زندگی می کند؟
      ۵. روابط شما و پدرش با یکدیگر در شرایط مناسبی به سر می برد؟
      ۶. فکر تکراری دارد که آن را بیان کند؟
      ۷. دلیل رفتار خود را چه چیزی عنوان می کند؟

      پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *